چکیده:
زمینه و هدف : جرم شناســی جهان بوم به مثابه بخشی از جرم شناسی سبز چارچوبی تحلیل مدار است که در ارزیابی ماهیت ضرر و جرم زیست محیطی به مسائل بوم شناسانه ، فرایندهای فراملی و موازین عدالت توجه می کند. بر این اســاس ، علاقه مطالعاتی این حوزه ، نه تنها بررســی دغدغه های جرم شناســی جریان غالب در خصوص رفتارهای غیرقانونی یا درنظر گرفتن طبیعت به مثابه یک منبع بهره برداری است ، بلکه به مداخله های قانونی و غیرقانونی انسان ها - که منجر به ضررهای زیست محیطی می شود - نیز توجه می کند. روش تحقیق : پژوهش حاضر که در پی معرفی جرم شناســی جهان بوم در پرتو رویکردهای جرم شناســی بین المللی است ، با استفاده از منابع اصلی ، روش توصیفی – تحلیلی از نوع کیفی را مدنظر قرار داده است . یافته ها: بر اســاس یافته هــای این پژوهش ، جرم شناســی جهان بوم که با ملاحظات زیســت محیطی و تحلیل های انتقادی در ارتباط است ، قلمرو و چشم اندازی بین المللی را وارد عرصه مطالعات جرم شناسی کرده است . این قلمروی مطالعاتی با تکیه بر عدالت زیست محیطی در عرصه جرایم سبز فرامرزی ، به دنبال توسعه بزه های این حوزه در پرتو اصل ضرر می باشد.نتیجه گیری : در خصوص تعریف جرم زیســت محیطی در رویکرد مهم مورد توجه قرار گرفته اســت که از آن ها به رویکردهای حقوقی و جرم شناسانه یاد می شود. بر اساس رویکرد حقوقی ، جرم به هر فعل یا ترک فعلی اطلاق می شود که در متن قانون در قالب گزاره جرم انگار تبلور یافته باشد. این رویکرد، از یک سو، دولت را هسته مرکزی تعریف رفتارهای مجاز (مباح ) و غیرمجاز (بزهکارانه ) می داند و از سوی دیگر، جرم را بر اساس متون قانون جنایی تحلیل می کند. در رویکرد جرم شناسی جهان بوم ، اصل ضرر، مرکز ثقل تمامی پژوهش ها و تحلیل ها است . به باور متخصصان این حوزه ، هر عملی که موجب ایراد ضرر بر محیط زیست شود، مستحق جرم انگاری است .
خلاصه ماشینی:
"پروفســور وایت در جدیدترین تعریف خود از جرم شناسی سبز٢ این نحله را چنین تعریف کرده اند: جرم شناســی ســبز به مطالعه ضررهای زیست محیطی (در این بستر، ضرر مفهومی عام تر از جرایم تعریف شــده در ســیاهه قوانین جنایی دارد)، کنش گران این حوزه (مطالعه ضابطــان قضایــی ، نظام تعقیب کیفــری و رویه های تعیین کیفر) و قوانین محیط زیســت (ســامانه های کیفری ، مدنی و اداری که از یک ســو، جهت حفظ و مدیریت محیط زیســت و گونه های جانوری و گیاهی و از سوی دیگر، جهت مقابله با پیامدهای زیست محیطی حوزه های صنعتی تشــکیل می شــوند) می پردازد و به دنبال توسعه نظام جرم انگاری در این حوزه است 1Environmental justice ۲- این تعریف را پروفسور وایت در پیشگفتار برگردان فارسی کتاب جرایم زیست محیطی فراملی : به سوی جرم شناسی جهان بوم ارائه کرده اند.
این رویکرد، از یک سو، دولت را هسته مرکزی تعریف رفتارهای مجاز (مباح ) و غیرمجاز (بزهکارانه ) می داند و از ســوی دیگر، جرم را بر اســاس متون قانون جنایی تحلیل می کند (وایت ١،١٣٩٣: ٣١) به طور کلی در رویکرد حقوقی ، ملاک شناســایی جرایم زیســت محیطی ، توجه به قوانین کیفری است ؛ زیرا متخصصان این حوزه معتقدند که مرز میان رفتارهای مجاز و غیرمجاز توسط قانون جنایی مشــخص می شود.
البته رویکرد جرم شناســی جهان بوم با گذر از تعاریف رســمی جرم و عدالت کیفری ، اصل قانونمندی را زیر پا می گذارد، اما باید به این نکته توجه شود که رویکرد جرم شناسانه انتقادی که در این قســمت محل بحث اســت ، به دنبال تضییع حقوق و آزادی های فردی نیست ، بلکه خود ریشــه در جنبش های حقوق بشری دارد و رســالت آن ، حفظ حقوق فردی می باشد."