چکیده:
در عقد نکاح مرد مکلف است تا مالی را تحت عنوان مهریه به زن تملیک کندیا آن را مثابه یک تعهد مالی برعهده گیرد. از نظرفقهی دلیل متقنی بر اینکه مهر لزوما باید از دارایی زوج باشد وجود ندارد. بنابراین شخص ثالث غیر از زوج میتواند مال خود را به عنوان مهریه قرار دهد یا به پرداخت مهریه متعهد گردد. تعهد ثالث به پرداخت مهریه در بردارنده آثار فقهی و حقوقی متعددی است، سوال اساسی در این زمینه این است که تعهد ثالث به پرداخت مهر از حیث آثار با زمانی که زوج متعهد به تادیه مهر است مساوی است یا متفاوت؟ اگرچه بین این دو تعهد شباهتهایی وجود دارد، اما در موارد انحلال نکاح و حق حبس تفاوتهایی مشاهده میگردد. در این نوشتار به بررسی این تفاوتها از منظر فقه امامیه با تاکید بر حقوق ایران می-پردازیم
In marriage the husband is obliged to give money as dowry to the woman or to take it as a commitment. There is no legal reason that the dowry shall be the property of the husband. So someone other than husband can give or be obligated to pay dowry. Party''s commitment to pay the dowry involves several legal effects. The basic question in this context is that the commitment of third party is equal to pay dowry by husband himself or it is different? There are many similarities between the two cases، but in dissolution of the marriage commitment and the right of lien، some differences are seen. This article surveys these differences in Imamiyah jurisprudence with emphasizing on Iran''s civil law.
خلاصه ماشینی:
٣-١-انحلال نکاح انحلال نکاح عبارت از انقطاع و از میان رفتن رابطه زناشویی است اسباب انحلال نکاح عبارتند از: ١-طلاق ٢-فوت ٣-فسخ ٤-بطلان ١-«درصورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشدیا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و در صوررت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید» هر یک از این موارد احکام خاص خود را دارد و تأثیری که این اسباب بر مهریه و تعهد ثالث میگذارد در هر کدام از حالات ، متفاوت است که به تفکیک مورد بررسی قرار میگیرد.
قانونگذار قانون مدنی نیز با پیروی از نظر مشهور فقهای امامیه در ماده ١١٠١مقرر میدارد:«هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد، مگر در صورتی که موجب فسخ عنن باشدکه در این صورت با وجود فسخ نکاح ، زوجه مستحق نصف مهر است ».
٤- تعهد ثالت و حق حبس در فرضی که ثالث به پرداخت مهریه متعهد میگردد آیا زوجه میتواند مطابق ماده ١٠٨٥ قانون مدنی به حق حبس خویش استناد نماید و تا پرداخت کامل مهر از تمکین استنکاف ورزد؟ قبل از پاسخ به این سؤال لازم است به صورت اجمالی حق حبس در نکاح و شرایط تحقق آن مورد بررسی قرار گیرد.