چکیده:
مهاجـرت تدریجـی ایرانیـان بـه هنـد،نفـوذاولیـه آنـان دردربـار فرمان روایــان محلــی وکســب قــدرت سیاســی کــه ازدهه هــای میانـی قـرن هشـتم آغـازشـدبـه مانـدگاری آنـان تـاقرن سـیزدهم هجــری درکشــمیرانجامیــد.(تاریخچــه )بــاایــن وصــف ،تاثیــر کارگـزاران ایرانـی شـیعی مقیـم درتحـولات تمدنـی آن سـرزمین ، مـوردبـازکاوی قـرارنگرفتـه (مسـاله )وازایـن رو،دوره مذکـوربا فقــربررســیهای علمــی مواجــه اســت (پیشــینه )کــه ســوالات پرشــماربیپاســخی رابرانگیختــه اســت کــه ایــن نوشــتارتنهــا درصــددپاســخ بــه "مهاجــران ایرانــی درتحــولات کشــمیراز نیمـه قـرن هشـتم تـانیمـه دوم قـرن سـیزدهم هجـری چـه نقشـی داشـته وچـه نتایجـی بـه بـارآورده انـد؟"اسـت .(سـوال )درنـگاه نخسـت بـه نظـرمیرسـدشـیعیان ایرانـی درتثبیـت نظـام سیاسـی دولت هــای بومــی ،بهبــودشــرایط فرهنگــی واجتماعــی کشــمیر یـاگسـترش فرهنـگ وتمـدن ایرانـی درهنـدنقـش تعیین کننـده داشــته اند.(فرضیــه )ارائــه تصویــری واقع بینانــه ازتاثیــرحضــور فعــال ایرانــی درکشــمیردردوبخــش بحران زدایــی وتثبیت زایــی نظــام سیاســی –اجتماعــی ونتایــج حاصــل ازآن غــرض مقالــه حاضــراســت (هــدف )کــه نیــل بــدان ،تنهــادرپرتــوتوصیــف - تحلیــل صــورت میگیــرد(روش )کــه پیامــدآن عــدم تحقــق تمدنــی کشــمیری بــدون بن مایــه تمدنــی وزبانــی ایرانــی اســت . (یافته )
خلاصه ماشینی:
"(حســن شــاه ، ٢٠٠٢، ج ٢: ١٦٦) از ایــن پــس ، رنچــن بــه بلبل شـاه اجـازه داد تـا دیـن اسـلام را در کشـمیر تبلیـغ کنـد و بـه ایـن ترتیـب ، پـس از مدتــی کوتــاه جماعتــی قابل توجــه بــه دیــن اســلام بــا آموزه هــای شــیعی مشــرف شــدند.
(همدانــی ، بی تــا: ١٤٩-١٥١؛ حســین ،١٣٧٢: ٨٠-٨١) نقش حکام شیعی در تحولات فرهنگی و اجتماعی کشمیر شـیعیان در عهـد حـکام شـاهمیری و چک هـا کـه تمایـلات شـیعی داشـتند، زمـام امـور را بـه دسـت گرفتنـد و اوضـاع و احـوال کشـمیر بـرای هـر نـوع فعالیـت شـیعیان مســاعد شــد به ویــژه در دوران طلایــی چک هــا آن هــا توانســتند از طریــق فعالیت هــای فرهنگـی و اجتماعـی پایه هـای تشـیع را مسـتحکم نماینـد.
٢. ساخت خانقاه، مسجد و کاروانسرا یکــی از مهم تریــن اقدامــات شــاهان و حــکام شــیعی جهــت ایجــاد تحــولات فرهنگـی و اجتماعـی بنـای مسـاجد و خانقاه هـای متعـدد بـود کـه می تـوان بـه مـوارد زیــر اشــاره نمــود: - میــرزا حیــدر ملــک چــادوره در دوران حکومــت خــود مســجد جامــع کشــمیر را کــه در آتش ســوزی از بیــن رفتــه بــود، بازســازی کــرد و اشــعار زیــر را بــر ســنگ آن حکاکــی نمــود: بــتاریخ هــزار و بیست ونه هجرت رسیــد بــروز عیــد روزه ســوخــــته در نوبــت ثانــی ملــک حیــدر رئیــس الملــک در عهــد جهانگیــری نــهاد از نــو اســاس بـــارگــاه عید قربــانـی - او بـرای رفـاه عمومـی و رسـاندن آب بـه مسـجد کانال هـای آب را بازسـازی کـرد و بـا ایـن اقـدام آب را بـرای محله هـای زیـادی در اطـراف مسـجد مهیـا نمـود."