خلاصه ماشینی:
"قدرت و احاطه او در استخدام کلمات و تعابیرمتنوع از الفاظ و ترکیبات زیبا و بدیع و تشبیهاتنغز و لطیف و استعارات و کنایات دقیق و ظریفو دقت او در توصیف طبیعت،بویژه طلوعخورشید و برآمدن روز در مثنوی«لیلی و مجنون»مثال زدنی است: {S«هر روز که صبح بر دمیدی#یوسف رخ مشرقی رسیدی»(1)S}{Sچون صبح به فال نیکروزی#بر زد علم جهان فروزیS}{Sابروی حبش به چین درآمد#کائینه چین ز چین برآمد(2)S}{Sشبگیر که چرخ لاجوردی#آراست کبودیی به زردیS}{Sخندیدن قرص آن گل زرد#آفاق به رنگ سرخ گل کرد(3)S}{Sروز یکه هوای پرنیان پوش#خلخال فلک نهاد بر گوشS}{Sسیماب ستارهها در آن صرف#شد ز آتش آفتاب شنگرف»(4)S}(به تصویر صفحه مراجعه شود) نظامی گنجویو منزلت شعر حسن مقصودی {Sچون صبحدم آفتاب روشن#زد خیمه بر این کبود گلشنS}{Sسیاره شب پر ارغوان شد#بر دجله نیلگون روان شد(5)S}{Sچون روز سپید روی بنمود#سیفور سیاه شد زد اندود(6)S}و نیز قدرت او در توصیف مجالس عیش وطرب و صحنههای بزم در مثنوی هفت پیکر و بیاناحساسات و حالات عاشقانه در مثنوی«شرفنامه»و«اقبالنامه»،موجب شده که خمسه نظامی بهصورت شاهکاری کم نظیر در صحنه ادبیاتفارسی جلوهگر شود."