چکیده:
پژوهش حاضر، به بررسی نحوه تفسیر و رمزگشایی سریال «کلاه پهلوی» در بـین زنـان پرداختـه است . برای این منظور، ابتدا پنج گروه از زنان شهر تهران ، بـه روش غیراحتمـالی و هدفمنـد، بـه عنوان نمونه تحقیق انتخـاب شـدند و سـپس ، بـا اسـتفاده از روش مصـاحبه گروهـی متمرکـز، خوانش های آنان از این مجموعه مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد تفاوت هایی در واکـنش مخاطبان به این سریال وجود دارد و آنان دریافت کنندگان منفعل پیام های موجود در سریال نیستند. زنان بسته به ویژگیها و شرایط زندگی خود به منابع اطلاعـاتی و گفتمـانی گونـاگونی دسترسـی دارند و به نحو متفاوتی با پیام های تلویزیونی مواجه میشوند؛ چنانکه برخی از شـرکت کننـدگان ، گفتمان سنت گرایی را پیام مرجح سریال دانسته اند و در چارچوب آن به بحث و گفتگو پرداخته اند و تعدادی نیز بر اساس تجارب خود، بعضی از مولفه های هر دو گفتمان سنت گرایی و تجددگرایی را پذیرفته اند و برخی را مورد چالش و انتقاد قرار داده اند.
خلاصه ماشینی:
در میان گونه ها و قالب های مختلف برنامه ای، سریال های تلویزیونی یکی از بهتـرین ابزارهای انتقال و ترویج ارزش ها و باورها در زندگی اجتماعی هستند، زیرا از یک سـو، جنبه نمایشی دارند و از سوی دیگر، برای مدتی طولانی ذهنیت زنان بیننده را بـه خـود مشغول میکنند و آنان را در معرض پیام هـای گـاه رمزگـذاری شـده قـرار مـیدهنـد.
ایـن سـریال کـه از شهریور ١٣٩١ تا پایان مهر ١٣٩٢ در ٥٢ قسمت به صورت هفتگی، جمعه ها سـاعت ٢٢ از شبکه اول سیما پخش میشد، یکی از موضوعات مهـم تـاریخی کشـور؛ یعنـی ورود مدرنیته به ایران را که دارای جنبه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسـی، ازجمله تغییر نوع پوشش (کشف حجاب ) بوده است ، به تصویر میکشید.
شرکت کنندگان در همین دسته ، ضمن تأکیـد بر موضوع کشف حجاب و پیامـدهای آن در سـطح فـردی و اجتمـاعی، بـه پیـام هـای تلویحی و نهفته سریال نیز توجه داشتند و آن را فراتر از بازنمایی جریان کشف حجاب میدانستند و مصداقی نمینگریستند؛ چنانکه ثریا ٢١ ساله در کنار تأکید بر سیاسی بودن سریال و نمایش ترفندهای سیاسی غربیهـا گفـت : «نمـیتـوان گفـت کـه ایـن سـریال همه اش درباره حجاب است ، فراتـر از آن اسـت و بـه نـوعی واقعـه عاشـورا را نشـان میدهد.
همچنین اکرم ، ٥٥ ساله ، دیپلمه و خانـه دار نیـز ضمن فراتر دانستن قصد صداوسیما از سـاخت ایـن سـریال و محـدود نکـردن آن بـه بازنمایی کشف حجاب ، هدف از تهیه و پخش این سریال را با دیدی کـل نگرانـه امـا از زاویه دیگر مورد توجه قرار داد و اظهار کرد: «این سریال مـیخواهـد پایـه اسـتعمار را نشان دهد.