چکیده:
تاکنون گورستانهای متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آنها اشیای تدفینی خاص زنان بهدست آمده است. اما کاوشگران جز توصیف دادهها و شکل تدفین به موضوع جایگاه زنان در این دوره نپرداختهاند. این موضوع از این امر ناشی بوده که در میان اشیای تدفینی هیچ کتیبه یا نوشتهای در ارتباط با این گورها بهدست نیامده و همچنین مطالعات مربوط به زنان تازه در ادبیات باستانشناسی مطرح شده بود. پژوهشگران این گورستانها را به نیمهکوچنشینان نسبت دادهاند، که این نوع معیشت در قالب ایلی در این منطقه تا حال حاضر نیز رواج دارد. بنابراین، میتوان گفت که با توجه به همسانی جغرافیایی و تاحدود زیادی معیشت این مردمان با ایلاتی (خزل، ملکشاهی و کلهر) که در این منطقه ساکناند، همچنین تداوم سنتها در زاگرس مرکزی، که در این مقاله به آنها از جمله شیوة تدفین اشاره شده، به بررسی جایگاه زنان در عصر آهن از منظر قوم باستانشناسی پرداخته شده است. در این مقاله، گورهای متعلق به زنان در 14 گورستان بررسی شده؛ با توجه به اینکه در میان این ایلات جایگاه زنان در قالب خانواده نمود مییابد، که خود تابع عوامل متعدد اجتماعیـ سیاسی و اقتصادی است. در پایان نیز جمعبندی از کلیة مطالب ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
جایگاه زن در عصر آهن با تکیه بر مطالعات قوم باستان شناسی در میان کوچ نشنیان غرب زاگرس مرکزی علی نوراللهی ١*، حسن طلایی ٢، بهمن فیروزمندی 3 چکیده تاکنون گورستان های متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آن ها اشیای تـدفینی خاص زنان به دست آمده است .
ir تاریخ دریافت : ١٣٩٣/١١/١٥، تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/٥/٣ مقدمه در غرب زاگرس مرکزی ، کاوش ها و پژوهش های زیادی در مورد عصر آهن انجام گرفته کـه بـه کشف و شناسایی گورستان های متعددی منجر شده کـه در میـان ایـن گورسـتان هـا، گورهـای متعلق به زنان نیز کاوش شده ، اما دامنة این پژوهش ها از توصـیف اشـیای تـدفینی و چگـونگی تدفین فراتر نرفته است که از دلایل آن ، نبود منابع مکتوب مانند کتیبـه هـای بـه دسـت آمـده از خزانة تخت جمشید و توجه کمتر باستان شناسان به جایگاه زنـان در ایـن دوره بـوده ، کـه خـود متأثر از شرایط و نوع این پژوهش هاست که بیشتر به صورت نجـات بخشـی بـوده انـد و از طـرف دیگر، هنوز مطالعات مربوط به زنان در باستان شناسی جایگاه خود را نیافته بود و در ابتـدای راه قرار داشت [١٢].
2. BAMI (Belgian Archeological Mission in Iran) گورستان کان گنبد: این گورستان در ٣٠ کیلـومتری جنـوب شـرقی شهرسـتان ایـلام و در مسیر راه ایلام به ارکواز کلکشاهی واقع است که تعدادی گور متعلق به دورة مفرغ تا عصر آهـن در گورستان کاوش شد، اما فقط در میان خاک های گور ١١، تعداد زیـادی مهـرة عقیـق و یـک حلقة فلزی و یک قطعه صدف به طول ٨ سانتی متر با مقطعی چهارگوش به دست آمد.