چکیده:
از بین فعلهای پیبستی که در واقع صورتهای تصریفی و وابستۀ فعل «بودن» در زمان حال هستند بیشترین تغییرات یا فرایندهای واجی در مورد صورت سوم شخص مفرد، یعنی /-ast/ رخ میدهد. این پیبست در برونداد یا بازنمایی آوایی در یک بافت به [as]، در یک بافت دیگر به [s] و در چهار بافت به [e] تبدیل میشود. وجه مشترک همه این بروندادها حذف همخوان /t/ است. تلفظ محاورهای معیار این پیبست در بافتهای گوناگون تحت تاثیر فرایندهای واجی گوناگونی قرار دارد. در این پژوهش استدلال میشود که چه فرایندهای واجی موجب تلفظهای گوناگون این پیبست در بافتهای گوناگون شدهاند. این فرایندها شامل حذف واکه یا درج همخوان میانجی برای برطرف ساختن التقای واکهها، هماهنگی واکه- همخوان، حذف پایانی، درج و افراشتگی هستند. علت اولیۀ رخداد اکثر این فرایندها، واکهآغازین بودن این پیبست است. حذف همخوان نیز دلیل دیگر است. این پژوهش تحلیلی در چارچوب نظریۀ بهینگی (پرینس و اسمولنسکی، 2004 /1993) انجام شده و هدف آن دستیابی به یک رتبهبندی دربرگیرندۀ نهایی از محدودیتهای مختلف بوده است. این رتبهبندی نهایی تبیین کنندۀ همۀ تلفظهای فعل پیبستی /-ast/ در بافتهای گوناگون است. پیش از ورود به تحلیلهای بهینگی ترتیب این فرایندها و تعاملشان با یکدیگر مورد تحلیل قرار میگیرد. نتایج این پژوهش بالغ بر شش مورد است که هر یک بیانگر واقعیتی پیرامون واجشناسی فعل پیبستی /-ast/ میباشد.
خلاصه ماشینی:
b+ ast/ همان گونه که در درون داد نمونه های (١) آشکار است ، واکه آغازین بودن پیبست /ast-/ در بافتی که آخرین واج واژٔە میزبان یک واکه باشد موجب التقای واکه ها میشود.
همان گونه که در درون داد نمونه های (١) آشکار است ، چنان چه آخرین واج واژٔە میزبان یکی از سه واکۀ /i/،u/ / یا /o/ باشد، التقای واکه ها از طریق درج همخوان میانجی برطرف میشود.
چگونگی تبـدیل پـیبسـت -/ /ast به این سه بازنمایی مختلف در این مقاله مورد تحلیل قرار گرفته است ؛ ٢-١- تبدیل /ast-/ به [as-]: در بافتی که آخرین واج واژه میزبان واکۀ /e/ باشد، افزون بر حذف این واکه که پیشتر مورد بررسی قرار گرفت همخوان /t/ی پیبست نیز حذف میشود.
رتبه بندی (٢) فرایند حذف واکۀ /e/ و همخوان /t/ به ترتیب به عنوان آخرین واج میزبان و پیبست /ast-/ را تبیین میکند: (2)ONSET >>*FircDentPlosive>> MAX(stem lowV) >> MAX(encV) >> MAX(fric) >> MAX عبارت «تشنه است » در تابلوی (١) مورد تحلیل قرار گرفته است : 1 .
همچنین ، همان گونه که پیشتر تحلیل شد در بافتی که آخرین واج واژه میزبان واکۀ /e/ باشد، این واکه افزون بر همخوان /t/ی پیبست /ast-/، حذف میشود: تشنه است [te.
همان گونه که پیشتر مورد تحلیل قرار گرفت ، در بافت هایی که آخرین واج واژٔە میزبان یکی از سه واکۀ /i/،o/ / یا /u/ باشد، التقای این واکه ها با واکه پیبست از طریق درج همخوان میانجی برطرف میشود.