چکیده:
مقدمه : رشد سریع جسمانی در دوره نوجوانی که البته با رشد شناختی و اجتماعی مناسب همراه نیست و نیز بالاتر بودن ویژگیهایی همانند خطرپذیری و هیجان خواهی در این دوره نسبت به دوره های دیگر عمر، میتواند زمینه های درگیرشدن نوجوانان در رفتارهای پرخطر گوناگون را فراهم نماید. به دلیل ضرورت شناخت شیوع این رفتارها در نوجوانان جهت برنامه ریزی، این پژوهش با هدف همه گیرشناسی رفتارهای پرخطر در میان دانش آموزان نوجوان دختر و پسر شهر تهران در سال ١٣٩١ انجام شد. روش : روش تحقیق حاضر، پیمایش بوده که با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و اقتباس شده از نمونه آمریکایی، در بین ١٢٨٠ نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه های گوناگون مقطع متوسطه شهر تهران انجام شد. یافته ها: تجربه کشیدن قلیان ، کشیدن سیگار، رابطه جنسی، کتک کاری در بیرون از خانه ، و تجربه مصرف الکل به ترتیب همه گیرترین رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان بودند. ضمن اینکه ، میانگین رفتارهای پرخطر در پسران بیشتر از دختران بود و تفاوت معناداری میان میزان رفتارهای پرخطر دانش آموزان پایه های گوناگون در قومیتهای گوناگون وجود ندارد. بحث : عوامل گوناگون فردی و اجتماعی در پدیدآمدن و گسترش رفتارهای پرخطر در دختران و پسران نوجوان نقش دارند و کاهش هر یک از این رفتارها، نیازمند برنامه ریزیهای کوتاه مدت و درازمدت و اجرای برنامه های گوناگون آموزشی در سطح خرد و کلان و در رده های گوناگون سنی است .
خلاصه ماشینی:
برای نمونه ، پیش بینی شـده اسـت کـه تـا سـال ٢٠٣٠، تنها میزان بیماریها و مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیـات در جهـان بـه رقـم ١٠ میلیون نفر در سال برسد (نقل از سلیمانینیا و همکاران ، ١٣٨٤) و اگر پیامدهای جسـمی، روانی و اجتماعی سایر رفتارهای پرخطر همانند سوءمصرف مواد دیگر، خشونت و روابط جنسی پرخطر را نیز به حساب آوریم ، آسیبهای وارده چندین برابر خواهد شد.
بر همین اساس مسئله اساسی پژوهش این است که نوجوانان دختر و پسر شهر تهـران تا چه اندازه به رفتارهای پرخطری همانند سوءمصرف مواد، خشونت و رفتارهـای جنسـی میپردازند و میزان همه گیری این دسته از رفتارها در میان دختران و پسران و نیـز در میـان نوجوانان سنین گوناگون چگونه است ؟ پیشینه تجربی یافته های بررسیهای انجام شده در کشور آمریکا در سال ٢٠١١ در زمینه میـزان شـیوع رفتارهای پرخطر در دانش آموزان مقطع متوسطه نشان میدهد کـه بـه طـورکلی بسـیاری از دانش آموزان این دوره درگیر رفتارهای پرخطری هستند که تندرستی آنها را تهدید میکنـد و مهم ترین علت مرگ افراد ١٠ تا ٢٤ ساله کشور آمریکا اسـت .
یافته های پژوهش زاده محمدی و احمـدآبادی (١٣٨٧) در زمینـه میـزان شـیوع رفتارهای پرخطر در دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهـران نشـان داد کـه برحسـب یـک خرده مقیاس ٥ قسمتی، به ترتیب خرده مقیاسهای گرایش به جنس مخالف با ٣/٢٤، رابطـه و رفتار جنسی با ٢/١٥، مصرف الکل با ٢، سیگار کشیدن با ١/٨٧ و مصرف مواد مخـدر و روان گردان با ١/٧٤ دارای بیشترین فراوانی بودند.