چکیده:
پسته از محصولات مهم صادراتی کشور میباشد و نقش بسیار زیادی در صادرات غیر نفتی دارد. پایداری در باغات پسته به عوامل متعدد اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد که شناخت این عوامل میتواند در پایدار بخشی به الگوی تولید این محصول کمک کند. به منظور بررسی میزان پایداری باغات پسته در استان کرمان، تحقیقی در سال 93-1392 انجام شد. اطلاعات مربوط به این باغات شامل متغیرهای اجتماعی- اقتصادی، کود و مواد شیمیایی، آب و آبیاری و مدیریت علفهای هرز در دو شهرستان شهر بابک و رفسنجان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در شهرستان شهر بابک 70 پستهکار و در شهرستان رفسنجان 90 پسته کار به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی برای جمعآوری دادهها پرسشنامه بود. روایی آن با استفاده از نظر استادان و صاحبنظران مدیریت کشاورزی و اکولوژی تایید گردید. جهت تعیین اعتبار (پایایی) پرسشنامه مذکور از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. شاخص پایداری بعد از رفع اختلاف مقیاس شاخصها به روش تقسیم بر میانگین از طریق تحلیل مولفههای اصلی محاسبه گردید. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نیمی از باغات پسته از نظر شاخص پایداری در حد ناپایدار و نسبتا ناپایدار بودند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که مهم ترین عوامل تعیین کننده شاخص پایداری در این نظام زراعی، سن، سابقه پسته کاری، تحصیلات، میزان مصرف کود ارگانیک، میزان مصرف کود دامی، عملکرد، مبارزه با علف های هرز و میزان مصرف آب بوده است، در حالی که مصرف کودهای شیمیایی اثر تعیین کنندهای بر شاخص پایداری نداشت. در بین این عوامل تنها تحصیلات و میزان مصرف آب اثر منفی بر شاخص پایداری داشت. طبقهبندیJEL : Q25, C60, C61
Pistachio plays a great role in non-oil export in Iran. In order to assess sustainability index (SI) of pistachio، a study was conducted in the Kerman province. Sustainability indices included social، economic indices، fertilizer and chemicals، irrigation water، diversity of agricultural systems and weed management. Shahr-e Babak and Rafsanjan townships were selected. A sample of 160 pistachio producers selected and interviewed. Sustainability index calculated using Principle Components Analysis. Findings of the study showed that half of pistachio orchards were not considered sustainable. The stepwise regression analysis indicated that age، farming experience، farmer''s education، organic fertilizer، animal manure، pistacho yield; mechanical weed control and value of water had positive effect on stability while application of chemical fertilizers did not add to the prediction ability of SI. Farmers، education and amount of water had negative impact on sustainability.
خلاصه ماشینی:
"پیوست ها جدول ١- شاخص های مورد استفاده در تحقیق شاخص های بعد اجتماعی میزان تحصیلات سن کشاورز تعداد افراد خانوار دسترسی راحت به نهاده های تولید (دسترسی راحت به وام ، دسترسی راحت به بیمه ، دسترسی راحت به مروجان و کارشناسان کشاورزی را نیز شامل میشود) رضایت شغلی سابقه پسته کاری شاخص های بعد اکولوژیکی مصرف انواع کود شیمیایی مصرف انواع کود آلی مصرف کود ارگانیک مصرف سموم شیمیایی مقدار مصرف آب نوع سیستم آبیاری استفاده از کنترل مکانیکی برای مبارزه با علف های هرز وجین دستی علف های هرز شاخص های بعد اقتصادی درآمد سالانه از فروش پسته سطح زیر کشت پسته عملکرد پسته در واحد سطح جدول ٢- ویژگیهای فردی و حرفه ای پسته کاران متغیرها شهربابک تعداد 70 70 70 70 70 70 میانگین 37/7 1/3 1/8 27 4 47 انحراف معیار ١٠/٨ ١/٧ ٩/٩ ٠/٩ ٠/٥ ١٣/٠٦ کمینه 20/3 0/7 0/5 3 1 22 بیشینه 58 2 5 50 8 66 رفسنجان تعداد 90 90 90 90 90 90 میانگین 46/6 1/6 9/8 31 4 48 انحراف معیار ١٣/٨ ١/٥ ١٥/١ ٢٦/٥ ٠/٤ ١٢/٩١ کمینه 29 1 0/5 2 1 23 بیشینه 60/9 2/1 150 65 7 80 کرمان (شهربابک و رفسنجان ) تعداد 160 160 160 160 160 160 میانگین ٤٧/٤ ٤ ٢٩/٥ ٦/٣ ١/٥ ٤٢/١ انحراف معیار ١٢/٦ ١/٦ ١٣/٢ ٢٠/٣ ٠/٥ ١٣/٦١ کمینه 20/3 0/7 0/5 2 1 22 بیشینه 60/9 2/1 150 65 8 80 / / / / / / شکل ١- میزان تحصیلات پسته کاران شهرستان شهربابک (الف )، رفسنجان (ب ) و استان کرمان (پ )."