چکیده:
امـروزه دربـارة نـام و اهمیـت «راه ابریشـم » توافـق جهـانی وجـوددارد. سـازمان جهـانی یونسـکو مســیر باســتانی شــرق دور و خاورمیانــه را بــه ایــن نــام مــیشناســد. بنــا بــر اســناد ســازمان هــای جهـانی، موجودیـت آن بـا شـروع تجـارت راه ابریشـم در ایـن مسـیر گـره خـورده اسـت و آن را ســازمان یونســکو از دورة اشـکانی بــه بعــد تـا اواخــر دورة صــفویه مشــخص کــرده اســت . از نظــر یونسـکو راه ابریشـم زمینـه هـای مطالعـاتی چندگانـه ای دارد کـه جامعیـت داشـتن و میـان دانشـی بــودن و چنــد دانشــی بــودن از جملــه ویژگــیهــای آن اســت . پیشــینه درازمــدت راه در ایــران و موجودیــت آن در دوره هــای مختلــف تــاریخی و اهمیــت آن از جنبــه هــای مختلــف ، اعــم از فرهنگـــی، ژئوپولتیـــک و اقتصـــادی، پدیـــده میراثـــی بـــودن آن را بســـیار قـــوی و مشـــخص کـرده اسـت . بـا وجـود ایـن ، در ایــران شـناخت ابعــاد راه باسـتانی ابریشـم کمتــر صـورت گرفتــه اسـت . ایـن مقالـه مـیکوشـد، تحـولات راه ابریشـم را بـا تاکیـد بـر تجـارت در گذشـته ترسـیم و موجودیــت آن را در دوره هــای تــاریخی ایــران تبیــین نمایــد. شــیوة گــردآوری مقالــه از نــوع اسـنادی و بـه روش کتابخانـه ای بـوده و چنـین نتیجـه گرفتـه اسـت کـه جـادة ابریشـم در طـی دو هـزار سـال مسـیر یکپـارچگی، مبادلـه و گفتگـوی کشـورهای شـرقی و غربـی بـوده اسـت کـه در رشــد و توســعه مشــترک بشــریت ، ســهم بســزایی داشــته اســت . در ایــران اهمیــت و موجودیــت آن بــه پایــداری حکومــت هــا در دورةهــای تــاریخی ایــران باســتان کمــک کــرده و اهمیــت جهانی آن نیز با اقدام ، جهت ثبت در فهرست میراث جهانییونسکو بازتاب یافته است .
خلاصه ماشینی:
بـا وجـود ایـن ، فعالیـت هـایی اجرایـی کـم و بــیش کــه عمــدتا نــاظر بــر گردشــگری بــوده ، صــورت گرفتــه اســت ؛ ازجملــه آن ، برگــزاری دومــین اجــلاس بــین المللــی جــادة ابریشــم ٢تــا٤ اردیبهشــت ١٣٧٦ در تهــران مــیباشــد کــه علــی اصــغر شعردوســت مجموعــۀ مقــالات ایــن گردهمــایی را منتشــر کـرده اسـت .
ایــن کتــاب در نــوزدة فصــل تنظــیم شــده و اطاعــات جــامع و مبســوطی را در زمینــۀ دیــار ابریشــم ، افســانه هــای مربــوط بــه آن در چــین ، گشــایش جــاده هــا و ایجــاد کــاروان هــا بــا نقــاط دور دســت از جملــه بــین النهــرین باســتان و آســیاییمرکــزی و ایــران ، و تــا جنــگ هــای صــلیبی و ســفرهای مــارکوپولو و فصــل آخــر کتــاب را بــه سرنوشــت امــروز راه ابریشــم بــا عنــوان «کــدام جــاده هــای ابریشــم » پیونــد داده و کتــاب را بــه اتمــام رســانده - اســـت ؛ همچنـــین کتـــاب دیگـــری بـــا عنـــوان «جـــادة ابریشـــم » تـــألیف ادوراد شـــوارد نــادزه (١٣٨٠) توســط انتشــارات وزارت امــور خارجــه صــورت گرفتــه اســت .
بــه همــین منظــور بــرای خلــق کــار مانــدگار و تــاریخی، در بیانیــه ســمرقند نیــز گردشــگری راه ابریشــم در ســال ١٩٩٤ م بــه وســیلۀ ١٩ کشــور مشــارکت کننــده مــورد قبــول واقــع شــده ، بــه صــورت رســمی بــا هــدف توســعه گردشــگری پایــدار در طــول راه هـای باسـتانی ابریشـم شـروع شـد و بـه اطـلاع گردشـگران و مردمـان محلـی واقـع در مســـیر در کشـــورهای مختلـــف رســـید (Road program, UNWTO, Silk .