چکیده:
هدف از پژوهش حاضر «بررسی محتوای کتاب هدیه های آسمان، مقطع سوم ابتدایی (1392) از منظر اصول انتخاب محتوای آموزشی در قرآن کریم» است. به منظور وصول به هدف مزبور، از روش «تحلیل محتوا» استفاده شده است. نمونه آماری همان جامعه آماری است. ابزار پژوهش سیاهه «تحلیل محتوا» است که روایی آن حاصل گردید. واحد تحلیل، جمله و تصویر و واحد شمارش فراوانی بود. نتایج تحقیق مبین آن است که از میان چهار اصل استخراج گردیده، به همراه شاخص های آن از قرآن کریم، اصول «هدایت کنندگی محتوا» و «انگیزه بخشی محتوا» در این کتاب از جایگاه مناسبی برخوردارند. ازآنجاکه دیگر اصول، از جمله «تدبربرانگیزی» از جایگاهی نسبی و «خلاقیت پرور» نیز از توجه اندکی برخوردار است، ازاین رو، ایجاد چالش های فکری بیشتر از طریق طرح سوالات متنوع تر در متن و ترغیب دانش آموزان به کاوشگری در طبیعت و محیط پیرامون به منظور تفکر در جهان آفرینش و تفکر در خود و همچنین ایجاد فرصت های تازه به منظورخلق ایده های نو توسط دانش آموزان و به کارگیری آن ایده ها در عمل پیشنهاد می گردد.
This research seeks to investigate the contents of ‘’Hadyehay-e-Asman’’an elementary school textbook for grade 3 (new edition، 1392) based on the principles of selection of educational contents in the Holy Qur’an. To achieve the above-mentioned aim، a ‘’content analysis’’ method is used in this study. The population sample is the very statistical population. A content analysis list whose validity is confirmed is used. The unit of analysis consists of sentence and an image and the unit of counting the frequency. The research results show that، from among the four principles in this book drawn from the Holy Qur’an، alongside their indexes، the principles of ‘’guidance-providing content’’ and ‘’motivation-generating content’’ have a special status. But، since such principles like ‘’reflection provoking” enjoys a relative status as well as “creativity nurturing” have received less attention، and in order، to create more intellectual challenges، it is suggest that the students be urged to think about the creation of the world and and about themselves by raising many and varied questions in the texts and encouraging meditation on nature and natural surroundings in order to create new opportunities for students to develop new ideas and formalize them.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو، رویکرد غالب پژوهش حاضر نیز رویکرد مبتنی بر کتاب و سنت است که تلاش میگردد با توجه به آیات قرآن، اصول انتخاب محتوای آموزشی استخراج گردد و بر مبنای آن، محتوای کتاب هدیههای آسمان، مقطع سوم ابتدایی بررسی گردد.
ازاینرو، مهمترین یافتههای تحقیقاتی که با موضوع انتخاب محتوا انجام گرفته و همچنین تحقیقاتی که به بررسی این کتاب در تألیفهای قبلی پرداختهاند، به اجمال ارائه میگردد: رون (1390) در مقالهای با عنوان «میزان رعایت معیارهای عام در انتخاب و سازماندهی محتوای کتاب درسی دورة ابتدایی نظام آموزش و پرورش ایران»، به بررسی این معیارها از نظر معلمان مجرب پرداخته و به این نتیجه رسیده است که با وجود رعایت بیشتر معیارهای چهاردهگانه در انتخاب محتوای درسی دورة ابتدایی، اما توجه به برخی شاخصها، مانند تناسب محتوا با قدرت درک دانشآموزان، بهویژه در کتابهای دینی، ریاضی و علوم، کمتوجهی به تربیت دینی و اجتماعی و اخلاقی، مهارتهای تفکر و مانند آن در حد متوسط و یا ضعیف بوده است.
همچنین وی (1389) درمقالهای با عنوان «بررسی مبانی، اصول و فرایند تألیف کتابهای درسی دورة ابتدایی در نظام آموزش و پرورش ایران»، در پاسخ به یکی از سؤالاتش، به این نتیجه رسیده است که مؤلفان ضمن رعایت اصول چهاردهگانه در انتخاب محتوا، به برخی از اصول، همانند توجه به رشد همهجانبة دانشآموز، ایجاد آمادگی برای برخورد صحیح با مسائل اجتماعی، و توجه به یافتهها و اطلاعات جدید علمی کمتوجه بودهاند.