چکیده:
یکی از اقسام توحید، توحید عبادی است. به این معنا که هیچ کس جز خداوند متعال سزاوار عبادت نیست. وهابیت با توجه نکردن به مقومات لازم در معنا و حقیقت عبادت، معنای لغوی عبادت را به عنوان معنای اصطلاحی عبادت مطرح کرده اند و در نهایت ملاک عبادت را تذلل توام با حب می دانند. مدلول آیه شریفه (رفع ابویه علی العرش وخروا له سجدا...) آن است که حضرت یعقوب علیه السلام و برادران حضرت یوسف علیه السلام بر حضرت یوسف علیه السلام سجده کردند. با توجه به ظهور این آیه و نقد توجیهاتی که درباره آن شده (مانند اینکه سجده حضرت یعقوب علیه السلام سجده معهوده نبوده، یا سجده معهوده بوده ولی عبادی نبوده، یا اینکه سجده بر غیرخداوند در شرایع گذشته جایز بوده است) اثبات می شود که سجده حضرت یعقوب علیه السلام و برادران حضرت یوسف علیه السلام دارای معیار عبادت از نظر وهابیت است. پس، طبق تعریف وهابیت از عبادت، باید حضرت یعقوب علیه السلام دچار شرک در عبادت شده باشد. از آنجا که وقوع در محذور مشرک بودن حضرت یعقوب علیه السلام نتیجه ملاکی است که وهابیت برای عبادت بیان کرده اند به برهان خلف اثبات می شود که معیار و ملاک وهابیت در عبادت نادرست است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به ظهور این آیه و نقد توجیهاتی که درباره آن شده (مانند اینکه سجده حضرت یعقوب( سجده معهوده نبوده، یا سجده معهوده بوده ولی عبادی نبوده، یا اینکه سجده بر غیرخداوند در شرایع گذشته جایز بوده است) اثبات میشود که سجده حضرت یعقوب( و برادران حضرت یوسف( دارای معیار عبادت از نظر وهابیت است.
از اینرو در این مقاله پس از بیان معنا و مدلول این آیه شریفه، و با توجه به برخی مبانی فکری وهابیت، مانند ظاهرگرایی و سلفیگری، نقض ملاکی که وهابیت برای عبادت مطرح کرده روشن خواهد شد.
"/> مرجع ضمیر «رفع» و ضمیر «له» حضرت یوسف( است و اینکه گفته شده ضمیر «له» به خداوند برمیگردد<FootNote No="83" Text=" بغوی، حسین، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، ج2، ص515.
<FootNote No="92" Text=" بغوی، حسین، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، ج1، 104؛ قرطبی، محمد، الجامع لأحکام القرآن، ج1، ص293؛ آلوسی، محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج7، ص56؛ در هیچ یک از این منابع به قائل قول مذکور اشاره نشده است.
پس حضرت یعقوب( که بر حضرت یوسف( سجده کرد، وی را عبادت کرد؛ و عبادت غیرخداوند متعال به اجماع همه مسلمانان شرک است، در حالی که به ادله عقلی و نقلی<FootNote No="104" Text=" سوره بقره (2): آیه 140.
از طرفی ظاهرگرایی و سلفیگری از مبانی فکری وهابیت است؛ و به دلیل همین دو مبنا، صفات خبریه را تأویل نبردهاند و تصریح میکنند که چون ظاهر آیات این است که خداوند دست دارد یا گوش و چشم دارد و ظاهر قرآن حجت است، و از طرفی سلف این آیات را به ظاهرشان معنا کردهاند، ما نیز معتقدیم که خداوند دست،<FootNote No="115" Text=" ابنقیم جوزی، مختصر الصواعق المرسلة علی الجهمیة والمعطلة، ج1، ص406.