چکیده:
امروزه اهمیت و نقش فضای سبز شهری در حیات شهرها و پایداری آن ها و تأثیرات فیزیکی و طبیعی آن در سیستم شهری و بازدهیهای مختلف اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی آن انکارناپذیر است؛ تا آنجا که کاربری فضای سبز در شهرها و سرانهی آن یکی از مباحث اساسی در برنامه ریزی و مدیریت شهری تلقی میشود. فضای سبز شهری، از جمله کاربریهایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد. شهر مشهد، از جمله شهرهایی است که وضعیت کاربری فضای سبز آن مناسب نمی باشد؛ به طوری که بر اساس یافته ها، متوسط سرانه فضای سبز شهر مشهد51 / 5 ، متر مربع میباشد؛ که با استاندارد وزارت مسکن و شهرسازی که 12 متر مربع سرانه را پیشنهاد داده است، فاصله زیادی دارد. در عین حال توزیع فضایی آن نیز بسیار نامتعادل و نامتناسب می باشد. چنانکه سرانه فضای سبز منطقه ثامن 2 / 1 ، متر مربع ، و سرانه منطقه هفت 21 متر مربع می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف نظری -کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است، نشان می دهد که برخلاف استانداردهای ملی و بین المللی ارایه شده برای سرانه فضای سبز، در این شهر سرانه فضای سبز بسیار پایین و توزیع فضایی آن در مناطق دوازده گانه شهر مشهد نیز متعادل نیست و در این زمینه با نارسایی شدید مواجه است. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل لایه های مورنیاز جهت تعیین مکان بهینه فضای سبز از مدلLogic Fuzzy، AHP و میانگین نزدیک ترین همسایه استفاده و برای انجام این عملیات از نرم افزار ARC/GIS و Expert choice بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش بیانگر این می باشد که توزیع فضایی فضای سبز خوشه ای می باشد، که نتیجه تمرکز خدمات در یک قسمت از شهر است.در نهایت نقشه حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های شهر را برای انتخاب مکان های مناسب برای فضای سبز شهری را در پنج طیف خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف و خیلی ضعیف اولویت بندی کرده ایم.
خلاصه ماشینی:
مکان یابی بهینه فضاي سبز شهري با استفاده ازمدل Fuzzy Logic و AHP، در محیط GIS ( نمونه موردي: شهر مشهد) تاریخ دریافت مقاله: 61/10/39 تاریخ پذیرش نهایی مقاله: 90/60/49 داود حاتمی (دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزي شهري دانشگاه سیستان و بلوچستان) زهرا عربی (استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور ) اسماعیل رحمانی (دانشجوي کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزي شهري دانشگاه سیستان و بلوچستان) چکیده امروزه اهمیت و نقش فضاي سبز شهري در حیات شهرها و پایـداري آن هـا و تـأثیرات فیزیکـی و طبیعی آن در سیستم شهري و بازده یهاي مختلـف اکولـوژیکی ، اقتصـادي و اجتمـاعی آن انکارناپـذیر است؛ تا آنجا که کاربري فضاي سبز در شهرها و سران هي آن یکی از مباحث اساسی در برنامه ریـزي و مدیریت شهري تلقی م یشود.
در ایـنپژوهش براي تجزیه و تحلیل لایه هاي مورنیاز جهت تعیین مکان بهینه فضـاي سـبز از مـدل Fuzzy Logic، AHP و میانگین نزدیـک تـرین همسـایه اسـتفاده و بـراي انجـام ایـن عملیـات از نـرم افـزارARC/GIS و Expert choice بهره گرفته شده است.
- احمدي و همکاران(0931)، در مقاله اي تحت عنوان ارائه ي الگوي بهینـه ي مکـان یـابیفضاي سبز شهري با استفاده از GIS و روش AHP براي منطقه هفت شهرداري اهـواز؛ بـه ایـن نتیجه رسیده اند که زمین هاي مناسب بـراي ایجـاد فضـاي سـبز در فاصـله نزدیکـی از مراکـزمسکونی، فرهنگی و آموزشی واقع شده اند و زمین هاي طیف ضعیف و خیاي ضـعیف در فاصـلهدورتري تا کاربري هاي سازگار قرار داشتند .