چکیده:
کتاب زبان فارسی که به عنوان درس کسب مهارت های زبانی در برنامه درسی دانش آموزان مقطع متوسطه گنجانده شده ، حاوی مطالب و محتویات فراوان آموزشی، نگارشی و دستوری است . این کتاب از نظر محققان این مقاله دارای نقایص و کاستیهایی است که به جهت اهمیت این درس در نظام آموزش ، ضرورت دارد به آن ها پرداخته شود. نکته ای که مشکل آموزش این کتاب را دوچندان میکند، این است که بیشتر دبیران زبان فارسی دانش لازم و تحصیلات مرتبط با آموزش مباحث زبان شناسی را در سطح تخصصی ندارند. علاوه براین ، بیشتر آموزه های کتاب به شکل کاربردی مورد استفاده قرار نمیگیرند و این یکی از مغایرت های کلی کتاب با اهداف آموزش وپرورش است . برخلاف تصور عام که میپندارند چون زبان فارسی، زبان رسمی و رسانه ای همه دانش آموزان است ، باید کمترین مشکل در فهم و یادگیری آن وجود داشته باشد، درس زبان فارسی از معدود درس هایی است که بیشترین افت تحصیلی در آن وجود دارد. این مقاله کاوشی است درخصوص علل عدم موفقیت دانش آموزان در درس زبان فارسی در مقطع دبیرستان . در این مقاله ضمن اشاره ای گذرا به کاستیهای موجود در کتاب و شیوة آموزش آن ، برآنیم تا در جهت بهبود آموزش و محتوای آن گامی برداشته باشیم .
خلاصه ماشینی:
"بیشتر نکته های کوتاه «بیاموزیم » کتاب زبان فارسی (٣) تخصصی از مبانی و مطالـب مهـم مربوط به زبان شناسی هستند کـه بـا تنهـا چنـد جملـه و در توضـیح چنددقیقـه ای دبیـر، بیشـتر دانش آموزان متوجه مطلب نمیشوند و جمع شدن این ابهامات در ذهن دانش آموز منجر به نمـرات کم و دل زدگی وی از این درس می شود؛ به عنوان نمونه ، می توان به «بیاموزیم » صفحه ١١٩ و ١١٨ کتاب یادشده اشاره کرد که در آن ها به فرایندهای واجی پرداخته شده است ، درحالیکه که هرکدام از این «بیاموزیم ها» می توانند حداقل موضوع یک درس و یک جلسه از تـدریس باشـند تـا مطالـب به طور کامل به دانش آموزان فهمانده شود.
نکتۀ دیگر اینکه درس هایی مانند درس سوم زبان فارسی (٢) باعث می شود دانش آموزان به دلیل سخت و پرمطلب بودن درس ، از کتاب زبان فارسـی دل زده شـوند، چراکـه ایـن درس بیشـتر مطالب بخش بیاموزیم این سال و سال قبل را دربرمی گیرد و در آن مطالبی آورده شـده کـه فهـم و یادگیری آن ها برای دانش آموز سال دوم مشکل است ، مانند این مطلب : در جمله ای که نهـاد در آن وجود داشته باشد، نباید از فعل مجهول استفاده شود.
اهداف مهارتی بسیاری برای این کتاب ها در مقدمۀ کتـاب هـای مـذکور آورده شـده اسـت کـه مهم ترین آن ها که مدنظر نگارندگان بود، در ذیـل بـه صـورت خلاصـه آورده مـی شـود: مهـارت در به کارگیری نکات املایی و نگارشی، توانایی سریع و صحیح خواندن متون ، مهارت در گفت وگو و فـن بیان به زبان فارسی معیار، توانایی نگارش درسـت سـاختار صـرفی و نحـوی زبـان فارسـی، توانـایی ساده نویسی و خلاصه نویسی، توانایی در نگارش نوشته های رایج تهیه و تنظیم مقاله ، مهارت در تهیۀ گزارش های علمی و ادبی و مهارت در تحقیق و پژوهش ."