چکیده:
رژیم صهیونیستی برای خروج از فضای متخاصم کشورهای خاورمیانه، از سالها پیش درصدد گسترش نفوذ خود در مناطق دیگر، به ویژه در کشورهای مسلماننشین غیرعرب است. بعد از فروپاشی شوروی، این شرایط تا حدودی برای این رژیم فراهم شد تا با نفوذ تدریجی در قفقاز و بخصوص جمهوری آذربایجان بر مبنای تفکر ابتدایی «دکترین بن گوریون» روابط گستردهای را برقرار کند. این روابط پس از سال 1992 در اشکال مختلف اقتصادی، مالی، سیاسی و امنیتی و فرهنگی نمود یافته است. در این میان تحقیق پیش رو به دنبال جواب به این سوال است که آیا نفوذ رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان میتواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را به چالش بکشد؟ و در پاسخ می توان این استدلال را کرد که حضور این رژیم در جمهوری آذربایجان و نزدیکی آن به ایران سبب تضعیف امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و تنگتر شدن حوزهی امنیتی آن گردد و همچنین این حضور در جهت استفاده از ظرفیتهای نفتی منطقه طرحریزی شده است. همچنین در این پژوهش براساس روش تحقیق تحلیلی - توصیفی رابطهی علی بین دو دسته از متغیرهای مستقل (حضور رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان) و وابسته (امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران) مورد واکاوی قرار خواهد گرفت و نشان خواهیم داد که حضور رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان به مثابه محیط امنیتی پیرامونی
خلاصه ماشینی:
"مسئله مهار اسلامگرایی سیاسی به ویژه بعد از حادثه 11 سپتامبر جایگاه ویژهای در سیاستهای ایالات متحده و بسیاری از کشورهای جهان پیدا کرد و بیش از پیش توجه ترکیه، رژیم صهیونیستی و کشورهای منطقه قفقاز را به مهار و مبارزه با آن سوق داد، طبیعتا از نظر آنها تهران حامی حرکتهای اسلامگرایانه محسوب میشد که بایستی به انحاء مختلف جلوی نفوذ و تأثیرگذاری آن را گرفت، راهاندازی مراکز متعدد و مختلف فرهنگی به ویژه در آذربایجان از سوی این رژیم برای یهودیان این کشور و گسترش روابط فرهنگی در منطقه گوشههایی از این نوع فعالیتهای پیشگیرانه تلآویو و شرکای ائتلافیاش در منطقه بوده است (Freedman, 1991: 17– 18).
ورود رژیم صهیونیستی به آذربایجان و افزایش گام به گام نفوذ آن در این کشور نیز با توجه به الگوی دوستی و دشمنی حاکم بر روابط ایران و رژیم صهیونیستی، تواناییهای طرفین، قدرت و نیات تهاجمی این رژیم و نیز مجاورتی که به یمن چنین حضوری امکان پذیر شده است، مسئلهای حائز اهمیت و دارای عواقب مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی برای جمهوری اسلامی ایران است.
با توجه به همسویی و همگرایی راهبردی– امنیتی رژیم صهیونیستی در منطقه خاورمیانه با ایالات متحده آمریکا و نظام ارزشی ائتلاف غرب و هنجارهای حاکم بر نظام بینالمللی و تعارضات هویتی– ایدئولوژیکی جمهوری اسلامی ایران با موجودیت رژیم صهیونیستی، هرگونه افزایش حضور این کشور در محیط امنیتی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران مثل حضور در آذربایجان به انحاء مختلف سیاسی، نظامی، امنیتی اقتصادی، فرهنگی– اجتماعی و فنی و تکنولوژیکی به معنای کاهش میزانی از نفوذ و قدرت تأثیرگذاری ایران تلقی شده و طبیعتا تهدیدی برای امنیت ملی کشورمان به حساب می آید."