چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی مهمترین علل شکلگیری سازمان وکالت در زمان امام صادق و امام کاظم(ع) پرداخته است. مهمترین عوامل تشکیل سازمان وکالت از امام صادق(ع) تا حضرت مهدی(عج) عبارتند از: شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ائمه مقارن با حکومت عباسیان، دشواری ارتباط ائمه با شیعیان، به جهت حفظ جان ائمه و شیعیان و ممانعت از آوری وجوهات شرعی، ایجاد آمادگی در شیعیان برای حساسیت بیشتر حکومت، جمع ورود به عصر غیبت امام زمان(ع) این سازمان فعالیت خود را از زمان امام صادق(ع) آغاز کرد و تا پایان عصر غیبت صغری فعال بود. همچنین این سازمان در محدودهای وسیع شامل پرداخت. مناطق شیعه نشین حجاز،عراق،ایران وشمال آفریقا به انجام وظایف خود می پرداخت.
The present study investigates the causes، functions and the domain of Representative Organization during Imam Sadegh and Imam Kazem(PBUT) era. The main reasons for establishing the organization beginning with Imam Sadegh and continuing to Imam Mahdi(PBHT) were as follow: social، political and cultural circumstances contemporary to the Abbassid government، the difficulty involved in direct contact between Imams and Shiites due to existing threats to their lives، the need to decrease sensitivity of governments to Imams’ activities، collecting religious taxes، preparing Shiites to experience Imam Mahdi’s(PBUH)Long Absence. Representative Organization started its activities during Imam Sadegh (PBUH) and continued until Imam Mahdi’s(PBUH)Short Absence. A wide area including Hejaz، Iraq، Iran، North Africa was covered by the Organization.
خلاصه ماشینی:
مهمترين عوامل تشکيل سازمان وکالت از امام صادق (ع ) تا حضرت مهدي (عج ) عبارتند از: شرايط اجتماعي، سياسي و فرهنگي ائمه مقارن با حکومت عباسيان ، دشواري ارتباط ائمه با شيعيان ، به جهت حفظ جان ائمه و شيعيان و ممانعت از حساسيت بيشتر حکومت ، جمع آوري وجوهات شرعي، ايجاد آمادگي در شيعيان براي ورود به عصر غيبت امام زمان (ع ) اين سازمان فعاليت خود را از زمان امام صادق (ع ) آغاز کرد و تا پايان عصر غيبت صغري فعال بود.
مقدمه موضوع امامت شيعه و تداوم آن و ارتباط با شيعيان با توجه به شرايط خاص مربوط به هر امام ، از جمله مباحث مورد بحث در تاريخ اسلام بوده است .
اگرچه اين جريان در دوره هاي پيش از امام صادق نيز وجود داشت ، ولي از اين زمان بود که به صورت يک مجموعه متشکل و مرتبط با ساختاري منسجم درآمد و با نزديک شدن به عصر غيبت حضرت حجت ، فعاليت هاي اين سازمان نمود بيشتري يافت .
٤٨ معلي بن خنيس يکي ديگر از وکلاي امام صادق در اين شهر بود که علاوه بر انجام امور شخصي ايشان ، رابط حضرت با شيعيان مدينه و اطراف آن نيز بوده اند.
٧٢ در اين ميان برخي مناطق چون قم و آوه و بخش هايي از خراسان چون نيشابور و بيهق از مراکز اصلي و قديمي تشيع به شمار ميروند و مناطق ديگر چون منطقه جبال (همدان ، قزوين )، آذربايجان (اران و اردبيل )، منطقه سيستان ، طبرستان ، مناطقي از ماوراءالنهر و شرق ايران (بلخ ، هرات ، سمرقند) نيز تحت نظارت سازمان وکالت در عصر ائمه بوده اند، البته در دوره مورد نظر بحث ما هنوز برخي از اين مناطق يا تصرف نشده بودند يا سازمان در آنها نماينده و بالطبع فعاليتي نداشته است .