چکیده:
آیین های مذهبی شیعه بالغ بر دو قرن تحت حمایت و پشتیبانی حکومت صفویه برگزار شده و گسترش یافت، اما برخلاف آنچه انتظار می رود، پیامدهای این برگزاری کمتر مورد توجه قرار گرفته است و تحقیقات تاریخی بیش از هرچیز، بر چگونگی برگزاری این آیینها تمرکز یافته اند. این نوشتار می کوشد با هدف جبران این کمبود و کمک به فهم بهتر فرآیند برگزاری آیین های مذهبی شیعه در دورهی صفویه، پیامدهای برگزاری این آیین ها را در دوره ی تاریخی مذکور تبیین کند.
پیامدهای بررسی شده در سه محور اصلی «پیامدهای سیاسی»،«پیامدهای فرهنگی و مذهبی» و «پیامدهای اجتماعی» دسته بندی می شوند و بیان خواهد شد که برگزاری آیین های مذهبی شیعه در قلمرو صفویه از سویی به استقلال سیاسی صفویان و مشروعیت بخشی به حکومت آنها انجامید و از سوی دیگر موجب گسترش کمی و کیفی آیین های مذهبی شد، درعین حال، «گسترش آیین های مذهبی»، «رسوخ آیین های مذهبی در فرهنگ عمومی»، «ورود آرایه ها در آیین های مذهبی» و «شدت گرفتن تنش های کلامی» را موجب شد.
خلاصه ماشینی:
پيامدهاي برگزاري آيين هاي مذهبي شيعه در دوره صفويه دکتر حسن زنديه عضو هيأت علمي گروه تاريخ دانشگاه تهران دکتر علي اکبر جعفري عضو هيأت علمي گروه تاريخ دانشگاه اصفهان سيدمرتضي حسيني شاه ترابي دانش پژوه دکتري تاريخ تمدن اسلامي جامعه المصطفي العلميه چکيده آيين هاي مذهبي شيعه بالغ بر دو قرن تحت حمايت و پشتيباني حکومت صفويه برگزار شده و گسترش يافت ، اما برخلاف آنچه انتظار مي رود، پيامدهاي اين برگزاري کمتر مورد توجه قرار گرفته است و تحقيقات تاريخي بيش از هرچيز، بر چگونگي برگزاري اين آيين ها تمرکز يافته اند.
پيامدهاي بررسي شده در سه محور اصلي «پيامدهاي سياسي »،«پيامدهاي فرهنگي و مذهبي » و«پيامدهاي اجتماعي » دسته بندي مي شوند و بيان خواهد شد که برگزاري آيين هاي مذهبي شيعه در قلمرو صفويه از سويي به استقلال سياسي صفويان و مشروعيت بخشي به حکومت آنها انجاميد و از سوي ديگر موجب گسترش کمي و کيفي آيين هاي مذهبي شد، درعين حال ، «گسترش آيين هاي مذهبي »، «رسوخ آيين هاي مذهبي در فرهنگ عمومي »، «ورود آرايه ها در آيين هاي مذهبي » و «شدت گرفتن تنش هاي کلامي» را موجب شد.
از ديگر کساني که به شرح اين دعا پرداختند مولي محمدمهدي بن مولي علي اصغر بن محمديوسف قزويني بود که کتاب «ذخرالعاملين في شرح دعاءالصنمين »را در سال ١١١٦هجري به زبان فارسي و به نام شاه سلطان حسين صفوي نگاشت (آقابزرگ تهراني ، ١٤٠٨، ج ٩:١٠-١٠).