چکیده:
در طول تاریخ ایران زمین جنبش های مردمی وانقلابی زیادی به وقوع پیوسته است که بیشتر این جنبش ها هدفی جز مبارزه با استعمار واستبداد حاکمان زمانه خود نداشته اند در طول این تاریخ پر فرازو نشیب رهبران این جنبش ها دارای مقام واعتبار بالایی بوده اند جنبش جنگل یکی از این جنبش های انقلابی مردمی است که به رهبری میرزا کوچک خان جنگلی در زمان مشروطه به وقوع پیوست ونسبت به دیگر جنبش های این دوره مانند(جنبش محمد خیابانی،کلنل محمد تقی پسیان ،ستار خان )ازلحاظ مدت ومکان نهضت از اهمیت بالایی برخوردار است .
خلاصه ماشینی:
"(نیازمند،١٣٨١: ص ٨٧٩) احسان الله خان و یاران دیگر میرزا که از او جدا شده بودند با تحمل شکست هایی بار دیگر به میرزا ملحق شدند ولی کارشکنی دولت مرکزی و دسیسه های روس و انگلیس تمام شدنی نبود بین خالوقربان و میرزا بر سر مسائل مالیاتی اختلاف افتاد و آنان از هم جدا شدند احسان الله خان نیز از میرزا جدا شد و به گروه دولت پیوست و حیدر عمواغلی که در پی خیانت بر میرزا کوچک خان بود در واقعه یی که به واقعه ملاسرا معروف است کشته شد( ملاسرا مکانی بود که رهبران جنگل در آنجا جمع می شدند و نظرات و اقدامات خود را هماهنگ می کردند) در آن زمان یاران میرزا تصمیم گرفتند که میرزا را ترور کنند در پی این اقدام میرزا از هدف آنان با خبر شد و با تدبیری روشن تصمیم به کشتن آنان گرفت که در میان درگیری، احسان الله خان و خالو قربان فرار کردند و حیدر عمواغلی به دست خواهر زاده میرزا کشته شد، البته باید ذکر کرد که گائوک آلمانی که از اوایل شیفته میرزا کوچک خان جنگلی شده بود و به این تشکیلات پیوسته بود نقش موثری در این جریان داشت ، در ادامه کار میرزا کاملا تنها ماند و یارانی چون گائوک فقط در کنار او ماندند در همین اوایل سال ١٣٠٠ خورشیدی بود که پس از فرار خالو قربان و دیگر یاران میرزا کوچک خان و پیوست به اردوی دولتی، شهر رشت به تصرف قوای دولتی درآمد و وزیر جنگ (رضا خان ) خود شخصا وارد شهر رشت شد، و با چند اعلامیه خواستار متارکه با میرزا کوچک خان گردید."