چکیده:
مدعای محوری آن بخش از مناظره مرو، که میان امام علی بن موسی الرضا علیه السلام و بزرگان دو دین مسیحیت و یهودیت رخ داد، انگاره «الوهیت حضرت عیسی علیه السلام» است. در این مناظره، امام علیه این مدعا سه دسته استدلال اقامه فرمودند: استدلال های مستقیمی در نفی الوهیت حضرت عیسی علیه السلام، استدلال هایی در اثبات نبوت ایشان و استدلال هایی در اثبات نبوت حضرت محمد صلی الله علیه السلام. هریک از این سه دسته، به مثابه پشتوانه دیگری در نقض «وضع» مناظره عمل می کند. مدعای جاثلیق، به عنوان طرف نخست مناظره الوهیت حضرت عیسی علیه السلام است. امام علیه السلام «وضع» را تشخیص داده و با فراست، پس از طرح چند پرسش و پاسخ، ضمن نفی این انگاره، «وضع» را به «عیسی علیه السلام و محمد صلی الله علیه السلام پیامبر هستند» تغییر می دهند. این پژوهش به شیوه تحلیل محتوا، متکفل تحلیل استدلال های امام در این محورهاست. در این مناظره، به مقتضای بحث و درخواست طرف مناظره، ظرف استدلال های امام علیه السلام را استناد به «عقل» و «کتاب مقدس» تشکیل می دهد. ایشان با اقامه دو استدلال قیاسی، به نفی الوهیت مسیح علیه السلام می پردازند، آن گاه با استناد به چهار فراز از کتاب مقدس و یک استدلال عقلی، سه محور بعدی را اثبات می کنند. استنادهای امام علیه السلام با رجوع به ویرایش های مختلف کتاب مقدس بررسی شده و ضمن مشخص نمودن مواضع نقل قول ها، اختلاف های احتمالی تحلیل شده است.
The claim of "Jesus divinity" is the central point of the debate which was held between Imam Reza (AS) and Christian and Jewish scholars. Imam Reza (AS) introduced three proofs against this claim: a direct proof which refutes of Jesus’s Divinity، a proof which confirms Jesus’s prophecy and the prophecy of the Prophet of Islam (pbuh). Each of these three arguments contributes to reject the conventional thesis of the debate. Catholicos supports the claim of the divinity of Jesus. Imam recognized the conventional thesis and after some questions and answers، he، in addition to dismissing this idea، intelligently changed the conventional thesis to prove that Jesus (AS) and Mohammad (pbuh) are prophets. Using a content analysis method، this research is centered on the evidence presented by the Imam concerning these topics. Considering the condition of the debate and responding to the opponent’s request، Imam based his view on "reason" and "the Bible" to support his arguments. He offers two analogical proofs to refute the claim of Jesus’s Divinity. Then، he cites four phrases from the Bible and one logical proof to establish the other three ideas. Referring to the various versions of the Bible، the paper investigates Imam’s citations and، specifying the positions of quotations it elaborates on the probable differences
خلاصه ماشینی:
این پژوهش، متکفل بحث در سه پرسش محوری است: امام رضا( در نفی الوهیت حضرت عیسی( و اثبات نبوت ایشان و حضرت محمد( چه استدلال(/هایی) اقامه فرمودهاند؟ و جایگاه امام رضا( و مناظرین از حیث ادات منطق جدل چگونه است و چرخش پرسشهای محوری (= وضع)، چگونه صورت گرفته است؟ پرسش نخست، در صورت استدلال(/ها) کنکاش خواهد نمود و پرسشهای دوم و سوم، جایگاه منطقی بحث را آنگونه که در قیاس جدل در باب «صناعات خمس» منطق بیان شده، پی میگیرد.
مراد از «احمد» نام دیگر پیامبر اکرم( است؛ پاراقلیط، انجیل یوحنا ترجمة واژة احمد است و سرانجام، انجیل یوحنا به آمدن حضرت محمد( بشارت داده است (جدیدی و قاضی، 1391)، بهطور خاص پژوهش خود را به پاراقلیط معطوف داشته و به نقد و بررسی دیدگاه مسلمانان در این خصوص پرداخته است(عامری، 2006)؛ به بازخوانی بشارتهای کتب ادیان یهودیت، مسیحیت، بودیسم و هندوئیسم پرداخته است.
در نتیجه، اگر شرط صدق نبوت را معجزه بدانیم، آنگاه حضرت محمد( را نیز باید همچون موسی( و عیسی( پیامبر دانست؛ چراکه از او نیز معجزاتی صادر شده است و در رأس این معجزات، قرآن کریم است.
ازاینرو، امام( فقراتی از کتاب مقدس را مورد استناد قرار میدهند که در آن بر نبوت حضرت محمد( بشارت داده شده است.
<H4>کتاب حبقوق</H4> امام(، بهعنوان شاهدی دیگر از کتاب مقدس، به رسالة «حبقوق» اشاره میفرمایند: حضرت فرمودند: حبقوق چنین گفته است ـ و کتاب شما نیز همین مطلب را میگوید ـ خدا از کوه فاران بیان را آورد و آسمانها از تسبیح گفتن احمد و امتش پر شده است، سوارانش را بر دریا و خشکی سوار میکند و بعد از خرابی بیتالمقدس کتاب جدید برای ما میآورد»(صدوق، 1372، ج1، ص 335).