چکیده:
سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است . با در نظر داشتن نیازهای خاص این دوران ، توجه به جهت گیری مذهبی و باورهای غیرمنطقی در سالمندان امر بسیار مهمی است . با توجه به اهمیت این سازه در حفظ و ارتقای بهداشت افراد، پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط جهت گیری مذهبی با باورهای غیرمنطقی در سالمندان ساکن آسایشگاه کهریزک انجام گرفت . تمامی سالمندان ساکن آسایشگاه کهریزک در سال ٩٣ جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. تعداد ١٠٠ نفر از این جامعه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و به صورت انفرادی به پرسشنامه ٢١ سوالی جهت گیری مذهبی آلپورت و پرسشنامه ٤٠ سوالی باورهای غیرمنطقی جونز پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده نیز با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. تحلیل کانونی نتایج نشان داد که در بین متغیرهای باورغیرمنطقی جهت گیری مذهبی بیرونی، متغیر درماندگی در برابر تغییر (٠٢٦-=r؛ ٠٠٥>p) و متغیر بی مسئولیتی هیجانی (٠٣٣-=r؛ ٠٠٥>p) رابطه مثبت معنی دار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که جهت گیری مذهبی بیرونی ٠/٦٢ باورهای غیر منطقی را تبیین میکنند. هم چنین بین متغیرهای باورغیرمنطقی جهت گیری مذهبی درونی، متغیر درماندگی در برابر تغییر (٠٦٨-=r؛ ٠/٠٠١> p) ، متغیر توقع تایید دیگران (٠٤٠-=r؛ ٠٠٠١>p)، متعیر اجتناب از مشکل (٠٥٦-=r؛ ٠٠٠>p) متغیر بی مسئولیتی هیجانی (٠٥٧-=r؛ ٠٠٠١>p) رابطه منفی معنی دار دارد. هم چتین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که جهت گیری مذهبی درونی ٠/٤٢ باورهای غیر منطقی را تبیین میکنند.
خلاصه ماشینی:
تحلیل کانونی نتایج نشان داد که در بین متغیرهای باورغیرمنطقی جهت گیری مذهبی بیرونی، متغیر درماندگی در برابر تغییر (٠٢٦-=r؛ ٠٠٥>p) و متغیر بی مسئولیتی هیجانی (٠٣٣-=r؛ ٠٠٥>p) رابطه مثبت معنی دار دارد.
تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان میدهد که روند پیر شدن جمعیت در سال های اخیر شتاب بیشتری گرفته و تعدد و تنوع استرس هایی که افراد در دوران سالمندی با آن روبرو میشوند، توجه به مقوله سلامت روان در دوره سالمندی را به یک ضرورت تبدیل کرده است (میراب زاده ، ١٣٨٧).
بنابراین ، پرداختن به متغیرهای مرتبط و موثر بر سلامت جسمانی و روانی سالمندان از اهمیت فراوانی برخوردار است و تحقیقات نشان میدهد که دین و جهت گیری مذهبی یکی از این متغیرهاست (کیم ، ٢٠٠٦).
چنین بین جهت گیری مذهبی درونی با تمام مؤلفه های باورهای غیرمنطقی یعنی عامل درماندگی برای تغییر، توقع تأیید از دیگران ، اجتناب از مشکل و بی مسئولیتی هیجانی رابطه منفی و معنادار وجود دارد و این نکته بیانگر این است که میتوان از نمره جهت گیری مذهبی درونی، وجود باورهای غیرمنطقی را پیش بینی کند.
بهرامی و تاشک (١٣٨٤) نیز در پژوهشی درباره نقش جهت گیری مذهبی (درونی و بیرونی ) در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان به این نتیجه رسیده اند که رابطه همبستگی معناداری بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان و بررسی افسردگی سالمندان وجود دارد.
Journal of rational-emotive and cognitive behavioral therapy psychotherapy, Vol. 13, Pp. 85-89.
irrational beliefs and depressive symptoms among younger and older adults: a cross-sectional comparison, International Journal of Aging and Human Development, 38(4): 307-26.