چکیده:
درسده های اخیر دگرگونی های شگرفی در شیوه زندگی پدید آمده است این تغییر و دگرگونی در قوانین و حقوق هم تاثیر بسزایی داشته است.امروزه در بیشتر کشورها انبوهی از مقررات و قوانین در زمینه های گوناگون وجود دارد که آگاهی از همه آنها حتی برای کارشناسان و متخصصان به دشواری امکان پذیر است.با این وصف،بخش مهمی از روابط مردم بر اساس همین مقررات تنظیم می شود و قانون برای افراد با یکدیگر یا افراد در برابر جامعه حقوقی مقرر می کند و تکالیفی معین می نماید لذا هر فردی در محدوده روابط خود با دیگران باید تاحدودی از حقوق خویش آگاه باشد دولت ها برای حفظ و حمایت از خانواده که واحد بنیادین اجتماع است قوانینی وضع می کنند کشور ما نیز از این امر مستثنی نیست.قانون جدید حمایت از خانواده تغییرات زیادی داشته ولی بسیاری از این تغییرات مبنای فقهی ندارند و نمی توان به صراحت و روشنی در منابع فقهی دلیلی برای آنها یافت.بلکه این موارد به منظور تسهیل و تسریع در رسیدگی به دعاوی خانوادگی به تشخیص حکومت تعیین گردیده است.یکی از موضوعات مهمی که همواره در فقه و حقوق به عنوان بحث روز مطرح بوده،بررسی صلاحیت زنان برای قضاوت است.که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
"مقـدس اردبیلی نخستیـن کسی است کـه در شرط یاد شده بـه روشنی تردید وارد کرده است، وی با دیدگاهی متفاوت از سایر فقیهان در شرط مرد بودن قاضی تردید نموده، در صورت فراهم آمدن شرایطی قضاوت بانوان را میپذیرد و فتوای فقیهان را بر عدم قضاوت زنان در حد شهرت پذیرفته، اجماع را مردود میشمارد و دلیلهای دیگر را قابل استناد ندانسته، بیان میدارد که: در آن حوزهای که زنان حق دخالت ندارند و شرعا بر آنان جایز نیست که وارد شوند بدیهی است که قضاوت آنان جایز نمیباشد اما در غیر از این موارد دلیل واضح و روشنی نداریم که از آن عدم جواز قضاوت زنان را استنباط کنیم و نهایتا میتوان گفت که این نظریه در بین فقها مشهور میباشد و اگر اجماعی حاکی از عدم جواز قضاوت زنان بود میپذیرفتیم اما اگر اجماعی وجود نداشته باشد در این صورت حکم به عدم جواز قضاوت زنان بطور مطلق جای تأمل و بحث است (مقدس اردبیلی، بی تا: 15).
ایشان به این اشکال که »آیه در رابطه خاص میان زن و شوهر وارد شده و بر قیمومت زوج بر زوجه دلالت دارد، نه قیمومت مردان بر زنان«، پاسخ میدهد: چگونه ممکن است زن در منزل خود و بر شوهر خود قیمومت و سلطنت نداشته باشد، ولی در بیرون منزل و بر مردان دیگر قیمومت و سلطنت داشته باشد؟ (موسوی گلپایگانی، بی تا: 44) توانایی فکری و توانایی جسمانی و نفسانی بیشتر مردان نسبت به زنان باعث شد که مردان نسبت به زنان، در مسائل مهم زندگی خانوادگی و اجتماعی مثل زمامداری و حکومتی، کار گذار باشند (طباطبائی، بی تا: 343) علاوه بر آیه ذکر شده، به آیات دیگری نیز بر عدم صلاحیت زنان برای قضاوت استدلال شده است: «أو من ینـشأ فی الحلیة و هو فی الخصام غیر مبین» (قرآن کریم، آیه 18 زخرف)."