چکیده:
استاد محمد فاروق کیانی در سال ١٣٣٠ در تربت جام متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان مرآت و متوسطه را دردبیرستان سینا به پایان رساند وی در پانزده سالگی گروه «نیام» را تشکیل داد. سپس در طی چندین سال بازیهای آیینی دیار جام را عملا با تحمل رنج و مرارت فراوان مدون کرد. نامبرده سال ١٣٥٢ به استخدام آموزش وپرورش در آمد و کاوشهای هنری خود را به اقتضای شغل معلمی در روستاهای شهر تربت جام پی گرفت. همچنین با همکاری هنرمندان صاحب نام کشورمان این شاخه از هنر آیینی (بازیهای محلی و آیینی را در عرصههای نمایش و فیلم بیش از پیش مطرح نمود. از جمله هنرنماییهای ایشان نقش آفرینی در تئاتر شیخ صنعان، هفت خوان رستم، روایتی از کربلا، سریال غبار نور کلیپ بسیار موفق نهانخانه دل، کلیپ شبهای سفید، خورشید خاور و از ماست این دیار و ... بوده است.استاد در سال ١٣٥٦ با گروه هنرهای آیینی ایران زمین به کانادا سفر کرد و توانست در بین ٧٥ کشور جهان مدال طلایی و عنوان بهترین بازیگر هنرهای آیینی جهان را از آن خود کند در سال ١٣٥٠ پیتربروک پس از دیدن حرکات آیینی استاد و ساخت فیلمهای متعدد، اعلام کرد این رشته ضمن بازگو کردن فرهنگ اصیل ایران زمین ریشه پانتومیم را نیز در خود دارد استاد کیانی در جشنواره لفگادای یونان به دعوت دکتر رابرت چولی همراه با گروه بازیهای آیینی تربت جام مقام اول این فستیوال را کسب نمود ... شرکت در فستیوال های ملهایم آلمان فستیوال موسیقی خراسان در کشور هلند و اجراهای متعدد در کشور فرانسه، انگلستان، بلژیک، پرتغال، اتریش، تاجیکستان، امارات، قطر و....از دیگر برنامههای بینالمللی استاد کیانی است که کسب چندین لوح و دیپلم افتخار و مدال طلا، قدح طلا و....را در پی داشته است.
خلاصه ماشینی:
آیا نام اصلی این بازی آفر است یا این یک نام محلی است؟ تا آنجا که من میدانم در تربت جام از ریشۀ «آفر» کلمهای نداریم.
ـ آیا منظور شباهت شکل بازی به لب پر زدن آب بوده؟ یعنی حرکت آب هنگام افتادن سنگ در مرکزآن و لب پر زدنش به کناره جوی و گودال؟ ـ نمیدانم چون در دوران کودکی من مردم تربت جام این بازی را اپر میگفتند؛ اما بعدها در سال ١٣٥٢ مرحوم انجوی شیرازی گفت این بازی آفر است به معنی بوجود آوردن که کمکم تغییر شکل داده و تلفظهای دیگری هم پیدا کرده است.
یکی از آنها گفت زمانی که من بچه بودم کدخدایی بوده که این را آفر گفته است.
جز بخش اولش که این گونه است (استاد رو به من ایستاده سر را به سمت راست میچرخاند و دست را بالا برده و از بالا مثل این که سنگی بخواهد پرتاب کند به سمت چپ میچرخاند و رها میکند.
گفتم آیا این حرکت نشسته برای پنهان کاری در خیمهها بوده یا چیز دیگر؟ گفت: نه از قدیم همینطور بازی میکردهاند.
حرکات این بازی مشق پلتان درست مشق نظامی برای جنگهای قدیم شاهنامهای بوده است.
ـ استاد این بازی را چطور میشود بخشبندی کرد؟ ـ حتن یک آیین است که سه شکل دارد.
زنها در بازی شالی روی سر دختری میاندازند که یعنی این دختر را نشان کردهایم برای پسر خود.
این دختر هم در این بازی بوده است.
این بازی سنگینتر بوده است.
این بازی سوگنامه بوده است.
این بازی اغلب زنانه بوده است.