چکیده:
یکی از پژوهشهای کلیدی در وجوه گوناگون هر هنر، شناخت و کشف نقاط آغازین شکلگیری آن است. این گفتار با مطالعه و بررسی انواع طرحها و نقشهای گردان قدم در راه شناسایی نخستین نشانههای استفاده از طرح گردان در قالی ایران گذاشته است. در این پژوهش ابتدا به ارائه تعریف کامل و جامعی از طرحهای گردان خواهیم پرداخت و سپس برای بررسی سیر تحول این طرحها به بررسی نمونههایی از آن در هنرهایی چون مینیاتور و تزئینات وابسته به معماری در قرون هفتم و هشتم هجری میپردازیم و بر این اساس چگونگی تحولات طرح و نقش گردان در قالی را بررسی خواهیم کرد. مقصود نهایی این پژوهش ارائه نگرشی عمیق و همهجانبه از طرحهای گردان و شکسته موجود در هنر قرون هفتم و هشتم هجری و اثبات وجود این طرحها در قالیهای آن دوران بر این اساس است.
خلاصه ماشینی:
شناسایی تاریخ تحول طرح و نقش قالی ایران از شکسته به گردان براساس مطالعۀ تزئینات وابسته به معماری و مینیاتور در قرون هفتم و هشتم هجری چکیده یکی از پژوهشهای کلیدی در وجوه گوناگون هر هنر، شناخت و کشف نقاط آغازین شکلگیری آن است.
در این پژوهش ابتدا به ارائۀ تعریف کامل و جامعی از طرحهای گردان خواهیم پرداخت و سپس برای بررسی سیر تحول این طرحها به بررسی نمونههایی از آن در هنرهایی چون مینیاتور و تزئینات وابسته به معماری در قرون هفتم و هشتم هجری میپردازیم و بر این اساس چگونگی تحولات طرح و نقش گردان در قالی را بررسی خواهیم کرد.
بنابراین گرچه تکنیک بافت طرحهای پیچیده و گردان در قالیهای بازمانده از قرن نهم بسیار چشمگیر است؛ اما تلاش هنرمندان برای ایجاد این دست از طرحها در قالی در برخی مینیاتورهای قرن هشتم نیز قابل پیگیری است و این موضوع نشان میدهد که طرح های گردان ـ به شکل نیمه شکسته ـ در قرن هشتم هم وجود داشته است، اما به دلیل عدم وجود تکنیک پیشرفتۀ قالیبافی در آن عصر، سند بافته شدهای از آن در دست نیست.
ما در ادامه برای اثبات وجود طرحهای گردان در قرون هفتم و هشتم هجری، ابتدا به دنبال تصاویری از قالی ایرانی در میان مینیاتورهای بازمانده از این دوران خواهیم بود و پس از آن، تزئینات گردان و پیچان هنری را در تزئینات وابسته به معماری قرون هفتم و هشتم هجری مورد بررسی قرار خواهیم داد.