چکیده:
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه غلظتهای لاکتات بزاقی با لاکتات خون و ضربان قلب برای برآورد غیرتهاجمی آستانه لاکتات پس از اجرای یک شیوه تمرینی توپی فوتبال (بازی سه در مقابل سه) در مردان فوتبالیست است. به این منظور، 12 مرد فوتبالیست (سن: 1±18 سال، قد: 4/4±6/173 سانتیمتر، وزن: 6/4±8/67 کیلو گرم، درصد چربی: 8/3±3/14) در قالب چهار گروه سه نفری در این پژوهش شرکت کردند. هر گروه سه نفره از آزمودنیها نوعی از تمرینات بازی فوتبال در زمینهای کوچک (سه در مقابل سه) بدون دروازه یا دروازهبان را در محوطهای به ابعاد 25×25 متر اجرا کردند. فعالیت شامل حفظ توپ و تلاش حریف برای بهدست آوردن توپ بود. برای تعیین شدت فعالیت، ضربان قلب آزمودنیها در هر مرحله پنج دقیقهای، با استفاده از ضربانسنج پولار ثبت میشد. مراحل نمونهگیری خون و بزاق در شش مرحله عبارت بودند از: حالت استراحت، بعد از 15 دقیقه گرم کردن و بعد از چهار مرحله بازی پنج دقیقهای با شدتهای 60%، 70%، 80% و 90% ضربان قلب ذخیره. بین هر مرحله، پنج دقیقه استراحت غیرفعال بود و نمونههای خون و بزاق در این مرحله جمع آوری میشدند. دادهها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس با اندازهگیریهای مکرر و همبستگی اسپیرمن در سطح معنیداری 05/0 تجزیه و تحلیل شدند. با توجه به نتایج، در مقادیر لاکتات خون و بزاق، بین شش مرحله تفاوت معنیداری مشاهده میشود. از طرف دیگر، بین لاکتات خون و بزاق در مرحلههای پنج و شش (شدت های80% و 90%) از قرارداد تمرینی، همبستگی قابل قبولی وجود دارد (79/0=r5 ،05/0P< و 56/0=r6 ،05/0P<). بین ضربان قلب و لاکتات در مرحلههای پنج و شش بزاق نیز همبستگی بالایی مشاهده میشود (6/0=r5 ،05/0P< و 68/0=r6 ،05/0P<)؛ بنابراین شاید بتوان از اندازهگیری غلظت لاکتات بزاقی بهعنوان روشی غیرتهاجمی برای تحقیقات فیزیولوژیکی استفاده کرد. همچنین، بهدلیل شباهت بین نقطه شکست لاکتات خون- ضربان قلب و لاکتات بزاق- ضربان قلب در منحنیهای مربوط میتوان آستانه بیهوازی چشمی را برای این نوع قراردادهای تمرینی تعیین کرد. (قطعا تحقیقات بیشتر در این زمینه نیاز است).
خلاصه ماشینی:
") را به روش غیرتهاجمی با آنالیز لاکتات بزاقی تعیین کرد و چنانچه ذکر شد، در قرارداد تمرینی حاضر نیز این اتفاق صورت گرفته است؛ بنابراین با تکرار چنین مطالعهای در شرایط مختلف و با آزمودنیهای بیشتر میتوان همانند نقطۀ آغاز تجمع لاکتات خون (4 میلیمول بر لیتر)، نقطۀ آغاز تجمع لاکتات بزاق 1 را پیشبینی و تعیین کرد و از آن برای تعیین آستانۀ بیهوازی و کنترل شدت تمرین استفاده نمود.
بر اساس نتایج روابط بین متغیرها مشخص شد که بین دامنۀ تغییرات لاکتات خون و لاکتات بزاق تنها در مراحل پنجم و ششم رابطهای مثبت و معنیدار وجود دارد (79/0=r5 و 002/0=P5 ؛ 56/0=r6 و 05/0=P6)؛ بنابراین با توجه به رابطۀ مثبت و معنیدار بین این دو شاخص در شدتهای 80 و 90 درصد ضربان قلب ذخیره باید بیان کرد که با افزایش میزان لاکتات خون بر Onset of saliva lactate accumulation (OSLA) میزان لاکتات بزاق افزوده میشود؛ یعنی در افرادی که در این دو مرحله با افزایش دامنۀ تغییرات لاکتات خون روبرو بودهاند، لاکتات بزاق نیز افزایش یافته است.
همچنین در چنین قرارداد توپی، بین لاکتات بزاق و خون در شدتهای فعالیتی زیاد (80 و 90 درصد ضربان قلب ذخیره) رابطه و همبستگی معنیداری مشاهده شد؛ بنابراین استفاده از روش غیرتهاجمی نمونهگیری بزاقی و اندازهگیری لاکتات در بزاق احتمالا میتواند روشی مناسب برای تعیین تغییرات لاکتات خون و نقطۀ تغییر سوخت و ساز هوازی به بیهوازی باشد."