چکیده:
آن طور که از وقفنامه ربع رشیدی بر می آید خواجه رشیدالدین در ساختن ربع رشیدی هم پیشرفت دنیوی و هم سعادت اخروی را مد نظر داشته است . او در این مورد شواهد و احادیث و آیاتی از قرآن بیان می کند و اعمال صالحه را با سیئه مقایسه می کند و بهترین اعمال را خیرات جاریه یا وقف دانسته است . او در تمام عمر و حتی قبل از احادیث ربع رشیدی دست به ساختن اماکن دیگری هم زده است و می افزاید که هیچ گاه این عمارات جزئی او را قانع نمی کرده است و همیشه در این فکر بوده است که تاسیساتی به وجود بیاورد تا هم باعث توسعه علم شود و هم خود فیضی از صحبت با اهل علم ببرد ...
خلاصه ماشینی:
"به علاوه دانشمندانی از هنر و چین و روم برای تدریس دعوت کرد و آنها را در ربع رشیدی ساکن گردانید و در واقع این مرکز را به صورت یک مجمع علمی بینالمللی در آورد.
2 قسمتهای مختلف ربع رشیدی ربع رشیدی به عنوان یک مرکز علمی-فرهنگی دارای قسمتهای مختلفی بوده است: بیت التعلیم که در آن به کودکان خردسال،مخصوصا کودکان کارکنان ربع رشیدی و عدهای کودکان یتیم و بیسرپرست تبریز آموزش خواندن و نوشتن داده میشود که در واقع همان مدارس ابتدایی امروز بود.
دار الشفای ربع رشیدی همچنین خواجه رشید الدین پنجاه طبیب حاذق که از دیار هند و مصر و چین و شام و دیگر ولایات آمده بودند،در دار الشفا مشغول به کار طبابت کرد و پیش هر کدام از آنها ده نفر طالب علم مستعد مشغول فرا گرفتن فن پزشکی بودند.
این قسمت شامل دو ساختمان بزرگ دو طبقه بوده است که ساختمان طرف راست به صورت (1)-کارنگ،عبد العلی:همان،ص 163؛نادر میرزا:تاریخ و جغرافیای دار السلطنه تبریز،تصحیح؛غلامرضا طباطبایی مجد،تبریز:انتشارات ستوده،1373،چاپاول،صس 197.
بالاخره رشید الدین در سال 718 هجری قمری در حالی که بالغ بر هفتاد سال داشت همراه فرزندش ابراهیم به اتهام مسموم ساختن اولجایتو به قتل رسید او را به دو نیم کردند و سرش را به تبریز فرستادند و ربع رشیدی را به غارت بردند.
2 همچنین بیست هزار قطعه مرغ که به دست دهقانان تبریز و سلطانیه و همدان سپدره و وقف کرده است بر دار الشفای ربع رشیدی و دار المرضا سلطانیه و بیت الا دویه همدان تا نتایج آن را (1)-افشار،ایرج:«ربع رشیدی»،مجله بررسیهای تاریخی،تهران:1349،سال پنجم،شماره 4،ص 254."