چکیده:
وقف از جمله مولفههای فرهنگ اسلامی است که در تمدن اسلامی دارای جایگاه ویژهای میباشد. ویژگیهایی که این فرهنگ دارد باعث شده که با توجه به نیاز جامعه اسلامی بهویژه عدالت اجتماعی، کارکردهای متفاوتی از آن را در راستای زدودن آسیبهای اجتماعی مشاهده کنیم. یکی از زمینههایی که در تمدن اسلامی پیوند ناگسستنی با فرهنگ وقف دارد تاسیس بیمارستان و اختصاص موقوفات فراوان جهت اداره آن میباشد. این امر از همان آغازین روزهای آشنایی مسلمانان با علم پزشکی و به تبع آن رشد مراکز درمانی آغاز شد و تاکنون ادامه دارد، به گونهای که بیمارستانهای زیادی در جای جای سرزمینهای اسلامی با بهکارگیری این فرهنگ احداث گردید. در ایران و بهویژه اصفهان همزمان با اوجگیری رشد علوم پزشکی و نیاز جامعه به آن در دورههای گوناگون به ویژه در دوره معاصر، بیمارستانهایی بهوجود آمد که یا موقوفه بودند و یا با استفاده از موقوفات اداره میشدند. در این مقاله با استفاده از منابع کتابخانهای و مطالعه میدانی به بررسی چگونگی کارکرد این فرهنگ در رشد و گسترش بیمارستانهای اصفهان پرداختهایم
خلاصه ماشینی:
ولی متأسفانه در منابع تاریخی از بیمارستانهای این دوره کمتر صحبت شده ولی بعید است که شاه عباس صفوی و شیخ بهایی در هنگام ساخت بافت جدید اصفهان از این امر غفلت کرده باشند [2] به گونهای که اسکندر بیک ترکمان بیان میکند که در اطراف میدان نقش جهان دارالشفایی وجود داشته است [3] * وقف در خدمت بیمارستان >بیمارستان عیسیوی (عیسی بن مریم) >موقوفه بیمارستان عیسی بن مریم >مریضخانه اسلامی >موقوفه بیمارستان اسلامیه >بیمارستان خورشید (نور) >موقوفه بیمارستان خورشید >بیمارستان امیرالمؤمنین علیهالسلام (رحیم زاده) >بیمارستان سید الشهدا علیهالسلام >موقوفات بیمارستان سید الشهدا علیهالسلام >بیمارستان حجتیه >موقوفه بیمارستان حجتیه >بیمارستان شهید صدوقی >بیمارستان امام حسین علیهالسلام >بیمارستان موقوفهای که هنوز ساخته نشده است بیمارستان عیسیوی (عیسی بن مریم) در سال 1281 ه.
بیمارستان امیرالمؤمنین علیهالسلام (رحیم زاده) این بیمارستان نیز یکی دیگر از بیمارستانهای وقفی اصفهان است که توسط مرحوم سید عبدالرسول رحیم زاده جهت مداوای بیماران در سال 1325 ه.
پس از فوت مرحوم سید عبدالرسول رحیم زاده، این بیمارستان از رونق افتاد و بهدلیل این که نزدیک به مادی بود، در اثر رطوبت ناشی از آن در حال تخریب بود تا این که پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مکان با همت دکتر برومند و جمعی دیگر از پزشکان اصفهان بهسازی شد و به مکانی جهت نگهداری بیماران روانی زن زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تبدیل شد.
با توجه به این که این بیمارستان موقوفه مرحوم رحیم زاده بود سازمان بنیاد جانبازان انقلاب اسلامی به ریاست سردار صبوری، با اجازه آیةالله فقیه ایمانی و دانشگاه علوم پزشکی، با خرید زمینهای اطراف و توسعه حریم این بیمارستان، آن را به یک مرکز درمانی پیشرفته جهت مداوای جانبازان انقلاب اسلامی تبدیل کرد و در سال 1368 ه.