چکیده:
«کشف¬المحجوب هجویری از امّهات آثار عرفانی است که هم از نظر سبک نوشتار و ساختار آن و هم از حیث موضوع و محتوا سرمشقی برای آفرینش کتب عرفانی پس از خود بوده است. یکی از اصطلاحات عرفانی بنیادین این کتاب «حجاب» است؛ هجویری میکوشد تا با تقسیمبندی دقیق آن به دو نوع: 1ـ حجاب رینی (= ذاتی) 2ـ حجاب غینی (= صفتی)، با شواهد قرآنی به توضیح آنها بپردازد. وی هدف خود را از تالیف این اثر، کشف (= پیدا کردن، بیان و برداشتن) این حجابها میداند. البتّه معتقد است که حجاب رینی که حجاب کفر و ضلالت است، با جهد بنده زدودنی نیست؛ بلکه به توفیق و کیمیاگری حق تعالی ازبین میرود. امّا حجاب غینی ،که حجاب غفلت و بیخبری است، به مدد استغفار برداشته میشود؛ ولی وقوف بنده بر این حجابها و سعی در برداشتن آنها او را به قرب و لقای حق تعالی میرساند.
ابن معتز شاعر، ادیب، راوی، و ناقد شعر و ادب عربی در عصر عباسی دوم است، وی در سامراء دیده به جهان گشود، و درخانواده خلافت پرورش یافت، او این خصوصیت را داشت، که چون امیرزاده ای برخوردار از همه موهبت های زندگی بود، هرگز به منظور کسب درآمد، یا جلب توجه خلفاء و امراء شعر نمی گفت، او تقریبا در تمام زمینه های شعری سروده هایی زیبا از خود به یادگار گذاشته است. هنر شاعری او مخصوصا در توصیفاتش جایگاه بزرگی را در شعر عربی به خود اختصاص داده است، وی شاعر طبیعت بود، و آثار زیادی رادر وصف مظاهر مختلف طبیعت از خود برجای گذاشته است. وصف ابن معتز وصفی روشن و زیباست و در این راه قدرت و وسعت تخیل، اطلاعات عمومی گسترده، و چیره دستی در فن استعاره و انواع تشبیهات وی را مدد می رساند، مهارت او از میان همه صنایع ای که به کار می برد، بیشتر در فن استعاره و تشبیه است