چکیده:
گزیدهای از محتوا و نوع نگاه نویسندگان درباره وضعیت زن دوره قاجار آورده شدهاست. شاید ایجاد بستههای لازم فکری برای جواب به تغییر خواستههای اجتماعی با طرح تفاوت دیدگاههای نوین نگرشی و نیازهای اجتماعی زنان به بهبود وضعیت اجتماعی زنان امروز منجر شود. گرچه کنکاشهایی چنین نمیتواند مطالبات زنان را از قید پیشداوری درمورد پویش اجتماعی زنان ایران برهاند؛ اما بیتردید حل مسائل اجتماعی زنان جز در پرتو بسترسازی فرهنگی و ایجاد نرمهای لازم جهت درک تفاوتها و تغییر مطالبات زنان میسر نخواهد بود. نویسنده با نقبی نقادانه در صدد پرهیز از ارائه یک الگوی جانبدارانه است که نویسندگان کمتر بدان توجه کردهاند و برای رفع این نقیصه با دید تطبیقی ترکیبی، به منابع نگریستهاست. با وجود تفاوت و گاه تناقض میان دیدگاهها نخستین نقشهای اجتماعی تاثیرگذار زنان ایرانزمین را، در اتکا به بنیاد این انقلاب میتوان دید.
خلاصه ماشینی:
تاریخ مشروطۀ ایران یکی از مستندترین کتابها در زمینۀ انقلاب مشروطیت است که گوشههایی از نهضت مشروطه و وضعیت اجتماعی زنان این عصررا که در تاریکی و ابهام ماندهاست روشن میکند.
مهدی ملکزاده؛ مؤلف تاریخ مشروطیت ایران معتقد است که گرچه تاریخ بیداری ایرانیان دارای مطالب سودمندی است و نویسنده به بعضی از حوادثی که در آن زمان رخ داده علاقهمند بوده یا اطلاع بیشتری از آنها داشتهاست، ولی چون ناظمالاسلام قسمت زیادی از کتاب را به شرح محافل سری اختصاص داده، اقدام وی و یارانش نیز در این محافل در پیدایش مشروطیت ثمری نداشتهاست.
این اثر اولین کتابی است که دربارۀ احزاب سیاسی ایران و سهم آنها در جریانهای سیاسی آن زمان نوشته شدهاست و از نظر وقایع دوره مشروطه اهمیت دارد.
اهمیت دیگر این کتاب، شناختی است که از عقاید سیاسی بهار و نظریات او دربارۀ حضور اجتماعی زنان در وقایع عصر مشروطیت بهدست میدهد.
ریشۀ اندیشهها دربارۀ وضعیت زن اواخر دوره قاجار تاریخ سیاسی و اجتماعی عصر قاجار اثری مفصل و تحقیقی و خواندنی در تاریخ افکار، تأسیسات سیاسی و اقتصادی جدید و حرکت اجتماعی ایران در قرن گذشته، تألیف فریدون آدمیت و هما ناطق؛ از محققان تاریخ اندیشههای سیاسی معاصر ایران و تاریخ سیاسی و اجتماعی عصر قاجار است که در آثار منتشرنشدۀ عصر قاجار و دورۀ مشروطه که کسی در تحقیقات از آنها بهره نجسته بود، تألیف شدهاست.
حاصل اصلی تحقیقات او کتاب انقلاب مشروطه ایران است که به فارسی نیز ترجمه شدهاست.
بخش پایانی کتاب نیز بررسی مقایسهای حقوق زنان پیش و پس از انقلاب جمهوری اسلامی است.