چکیده:
"ذهن فرمانبردار": پدیده ای است که در موقعیت و شرایط خاصی امکان وقوع پیدا می کند. پژوهش حاضر کوشید تا درون مایه یکی از شیوه های "شفابخش" رایج در جامعه ایران برای درمان مشکلات روانشناختی و سازوکار زیرساز این شیوه را که مبتنی بر تلقین و ایجاد ذهن فرمانبردار است، کاوش و نقد کند. مواد مورد آزمون در این پژوهش، دو نوار صدا از بود که به طور تصادفی از میان نوارهای صدای جلسات مختلف این گونه "شفابخشی ها" انتخاب شد. کلمات دو نوار توسط دو ارزیاب مقوله بندی و ارزیابی شد. یافته های کیفی و توصیفی نشان می دهد که فراوانی کلماتی که در ذهن همگان با هیجان های خوشایند، نظیر لذت، پیوند خورده (یا شرطی شده) است، به طور چشمگیری بالا است. در چهار این پژوهش درباره برخی عوامل اثرگذارنده برفرآیند "تلقین" و مقایسه آن با "تمرین" بحث خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"دکتر حسین کاویانی1 گروه روانپزشکی دانشگاه علومپزشکی تهران مهرانگیز پورناصح مرکز مشاوره چالش مهر مقدمه به نظر میرسد در دو دهه اخیر،تا توجه به نیاز روزافزون جامعه ایران به خدمات روانشناختی برای درمان مشکلات روانی و رفتاری،موج فرآوردههای نوشتاری،شنیداری و دیداری زیر عنوان «روانشناسی»به طور فزایندهای«ویترین»بازار را پر کرده است که هالهدرمانی،انرژیدرمانی،تکنولوژی فکر،هیپنوتیزم،تیام، خودسازی و NLP شماری از آنهاست.
درست است که نقد اینگونه فرآوردهها و فعالیتهای مشابه که تحت عنوان روانشناسی صورت میگیرد،احتمالا آگاهی عمومی را بالا میبرد و کاربران را نسبت به آسیبرسان بودن این جریان هشیار میسازد،اما کار دقیق علمی مراکز علمی و متخصصان معتبر میتواند شیوه برخورد درست با این معضل را زمینهسازی کند.
یافتههای کیفی و توصیفی نشان میدهد که فراوانی کلماتی که در ذهن همگان با هیجانهای خوشایند،نظیر لذت،پیوند خورده(یا جدول 1-فراوانی کلمات علمی/فنی به کار گرفته شده توسط فرد شفابخش در قالب مقولههای جداگانه شرطی شده)است،به طور چشمگیری بالا است.
محتویات جدول 1 نشان دهنده کلمات علمی/فنی به کار برده شده در سخنان فرد شفابخش و فراوانی استفاده از آنها است.
به شرط درستی این فرض،کاربرد این الفاظ و کلمات در جایجای گفتار فرد جدول 6-فراوانی کلمات خودشیفته/فرقهگرا مطرح شده در سخنرانی فرد شفابخش در قالب مقولههای جداگانه شفابخش،میتواند به فرآیند تلقین شتاب دهد.
اگر کاربران اینگونه روشها بدون اعتقادهای آسیبشناختی و با آگاهی از اثرگذاری شگردهای به کار برده شده،عمل میکنند، کارشناسان مصداق عینی سوء استفاده (abuse) است؛و چنانچه اثرات مخرب و آسیبرسان این روشها برای مردمان مستعد آسیبشناسی را در نظر بگیریم،کار سود-محور آنها نمونهء بارز شارلاتانیسم است."