چکیده:
امروزه، مقابله با مسائل زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست و ایجاد محیط زیستی مناسب برای زندگی انسان، به یکی از مهمترین دغدغه های دولت ها در سرتاسر دنیا تبدیل شده و در نتیجه آن، سیاستگذاریهای مقابله و حل مسائل زیست محیطی در دستور کار دولت ها قرارگرفته است . از جمله ، جمهوری اسلامی ایران در قالب برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به مسئله محیط زیست پرداخته است . این برنامه ها،
Today، addressing environmental issues as well as planning for environmental protection for creating a suitable environment for human life، has become one of the main concerns of governments around the world. This resulted in confronting and problem solving environmental policy issues to site on the agenda of governments. The Islamic Republic of Iran has considered the environmental issues in the form of Five-Year Programs for Economic، Social and Cultural Development plans. The main questions of this study are as follows: A. what is the place of environment in strategic national development plans of the Islamic Republic of Iran? B. What kind of environmental discourse has dominated on the five-year development programs? This study has utilized documentary method.
The results of the study show that the first and third Development Program were affected by discourse of environmentalism and in the fourth and fifth ones، development discourse of ecosystem were dominant. The result also indicates that environmental justice was not considered in the Five-Year Economic Development Plans. The paper ended up with the suggestion that regarding ecosystem discourse as well as environmental justice، there is a critical need for setting up National Environmental Policy.
خلاصه ماشینی:
"این گفتمان در ابتدا با استفاده از سیاست اجرایی حفاظتی موجبات جلوگیری از تخریب محیط زیست را فراهم آورد، ولی به علت عدم توجه به نقش انسان به عنوان یکی از اجزای زیست بوم و همچنین ، افزایش جمعیت و توسعه فعالیت های انسانی، به تدریج در عمل با مشکلات عدیدهای مواجه شد و در کنار آن از سیاست کنترلی و دستور از بالا استفاده شده است که به دلیل سیاست از نوع بالا به پایین و سخت گیرانه محیط زیستی به سوی استفاده از ابزارهای انگیزشی اقتصادی برای کنترل مشارکتی و داوطلبانه آلودگیهای محیط زیست از سوی بخش اقتصاد و بازار به وجود آمده بود، به نظر میرسد در عمل بسیار موفق نبوده است .
بحث و نتیجه گیری همان طور که پیشتر مطرح شد، هدف از این تحقیق ، پاسخگویی به دو سؤال اساسی ذیل بوده است : الف - محیط زیست ، چه جایگاهی در برنامه های کلان توسعه ملی ایران داشته است ؟ ب: کدام نوع از گفتمانهای زیست محیطی بر برنامه ها غالب بوده است ؟ نتایج بررسی برنامه های پنج ساله توسعه در زمینه محیط زیست نشان داد که هر چه از برنامه اول به برنامه پنجم نزدیک میشویم ، میزان توجه برنامه ها به مباحث محیط زیست بیشتر میشود و جایگاه محیط زیست در قوانین برنامه ای و سیاست های کلان با سیر صعودی همراه بوده است ."