چکیده:
«تریاک » یکی از مفردات دارویی است که مصرف آن به عنوان ماده دارویی سابقه دیرینه دارد. در طب سنتی ایران به این مفرده گیاهی پرداخته شده است و ضمن بیان اثرات دارویی آن به عوارض و مصرف غیرمنطقی آن که به اعتیاد منجر می شود نیز اشاره شده است . احتمالا از حدود قرن دهم هجری قمری اعتیاد به تریاک در ایران یکی از معضلات اجتماعی شده است و از همان زمان حکمای طب سنتی ایران روش های مختلفی برای ترک آن معرفی کرده اند. در این مطالعه ابتدا به بررسی تاریخچه تریاک و اعتیاد به آن در کتب طبی کهن ایران از جمله «الحاوی »، «قانون » و کتب دانشمندان قبل و بعد آن ها پرداخته شد و سپس راهکارهای درمانی اعتیاد به تریاک از دیدگاه حکمای طب سنتی ایران بررسی شد. نتایج بررسی های به عمل آمده حاکی از دقت نظر حکما درباره ی اثرات دارویی ، عوارض جانبی و علایم محرومیت ترک اعتیاد به تریاک است و راهکارهای مدبرانه ی آن ها در خصوص ترک اعتیاد به تریاک می تواند کمک شایانی به رفع این معضل اجتماعی بنماید.
خلاصه ماشینی:
«تریاک » و درمان اعتیاد به آن از دیدگاه طب سنتی ایران 1 * سید محمد نظری محسن ناصری آذرخش مکری فرزانه غفاری علی دواتی محمد کمالی نژاد چکیده «تریاک » یکی از مفردات دارویی است که مصرف آن به عنوان ماده دارویی سابقه دیرینه دارد.
احتمالا از حدود قرن دهم هجری قمری اعتیاد به تریاک در ایران یکی از معضلات اجتماعی شده است و از همان زمان حکمای طب سنتی ایران روش های مختلفی برای ترک آن معرفی کرده اند.
(٦ـ١) در ایران نیز استفاده تریاک از چندهزار سال قبل به عنوان ماده دارویی و شفابخش رایج بوده است و از حدود قرن دهم هجری قمری ، مصرف آن به صورت قهوه خانه ای و خانه ای گسترش پیدا کرده و مورد سوء مصرف قرار گرفته است .
(١٣ و ١٤) در طب سنتی ایران ، روش های درمانی مختلفی برای ترک اعتیاد به تریاک مطرح است ؛ ترک تدریجی به صورت کاهش تدریجی میزان مصرف (tapering) و کاهش تدریجی تعداد دفعات مصرف ، روش جایگزین نمودن تریاک با داروهای طبیعی مخدر مفرده شامل : بذرالبنج ، شوکران ، تاتوره و...
(٦ـ١) از پنج کاربرد بالینی مطرح شده در طب جدید برای تریاک چهار مورد آن را حکمای طب سنتی ایران ذکر نموده اند و تنها مورد اضافه ، «کاربرد اپیوئیدها در ادم حاد»پولمونر می باشد که با اثر آرام بخش در این بیماران به طور غیرمستقیم منجر به کاهش «ادم ریه » می گردد.