چکیده:
مردمان دوران باستان برای ایجاد بیهوشی از عوامل مختلفی استفاده می نمودند که در دانش پزشکی ایران باستان استفاده از الکل (شراب) به تنهایی و یا همراه بنگ و همچنین داروهای گیاهی دیگر جهت ایجاد خواب آلودگی، رخوت، کرخی و بیهوشی مورد توجه بوده است. در متون پزشکی کهن ایران، نشانه های بسیاری در مورد آشنایی پزشکان و علمای این دیار با داروی بیهوشی، اجزای دارو و نحوه استفاده از آن به چشم می خورد و دامنه شهرت داروی بیهوشی و آشنایی با آن به عرصه بیان و گفتار ادیبان و شعرای این مرز و بوم هم کشیده شده است. در متون ادبی ایران باستان و همچنین ایران پس از اسلام در اعمال پادشاهان، پهلوانان، عیاران و شاهدان استفاده از داروی بیهوشی و یا به تعبیر موجود در متون «بیهوش دارو» به چشم می خورد و به نظر می رسد سابقه آشنایی ایرانیان با خاصیت بیهوش کنندگی بنگ به گذشته های قبل از زرتشت و تدوین اوستا و ضمایم آن مانند «ارتای ویراف نامک»، نیز می رسیده است؛ زیرا در احوالات داریوش هخامنشی اشاراتی به «بیهوش دارو» شده است؛ البته در اساطیر مربوط به سلسله پیشدادیان و کیانی نیز از «بیهوش دارو» سخن به میان آمده است کما اینکه مضامین مشابهی در متون پزشکی، اساطیر و متون ادبی سایر ملل شرق مانند هندوستان، اعراب، چین و جنوب شرقی آسیا نیز در این زمینه وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
در متون ادبی ایران باستان و همچنین ایران پس از اسلام در اعمال پادشاهان ، پهلوانان ، عیاران و شاهدان استفاده از داروی بیهوشی و یا به تعبیر موجود در متون «بیهوش دارو» به چشم می خورد و به نظر می رسد سابقه آشنایی ایرانیان با خاصیت بیهوش کنندگی بنگ به گذشته های قبل از زرتشت و تدوین اوستا و ضمایم آن مانند «ارتای ویراف نامک »، نیز می رسیده است ؛ زیرا در احوالات داریوش هخامنشی اشاراتی به «بیهوش دارو» شده است ؛ البته در اساطیر مربوط به سلسله پیشدادیان و کیانی نیز از «بیهوش دارو» سخن به میان آمده است کما اینکه مضامین مشابهی در متون پزشکی ، اساطیر و متون ادبی سایر ملل شرق مانند هندوستان ، اعراب ، چین و جنوب شرقی آسیا نیز در این زمینه وجود دارد.
عوامل جدید نیز شامل هیدروکربن های هالوژنه ، باربیتوات ها، بنزودیازپین ها، پیریدین دیون ها و تریون ها، مشتقات کینازولی ، کاربامات ها، آلدئیدها و مشتقات آنها، آمیدها، بنزاپین ها و داروهای وابسته ، فنوتیازین ها، سایر انواع داروهای متفرقه و همچنین الکل ها می باشند (ری ام ، ١٩٩٩، صص ٤ـ١٦٣) که استفاده از الکل (شراب ) به تنهایی و یا همراه بنگ جهت ایجاد خواب آلودگی ، رخوت ، کرخی و بیهوشی در دانش پزشکی ایران باستان مورد توجه بوده است (دباغ ای و همکاران ، ٢٠١٠، ص٥٨٤ و دهش اس ، ١٩٧٥، صص ٩٠٢ـ٨٩٧).
J Postgrad Med. 2001 Apr-Jun; 47(2): 149-52.
A ChapterR in the History of Medicine: Attempts of Anesthesia and Resuscitation in Ancient Rome.