چکیده:
رفتارهای انحرافی ممکن است در برخی شرایط پیامدهای مثبتی برای انسانها به همراه آورند. این پژوهش با هدف بررسی نقش ضربهگیری رفتارهای انحرافی در رابطه استرس شغلی با عدالت توزیعی و عمکرد شغلی اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری پژوهش کارکنان دو سازمان، یکی اداری و دیگری صنعتی در اصفهان بودند که به ترتیب 204 نفر و 277 نفر به شیوه سهلالوصول از میان کارکنان آنها انتخاب و به پرسشنامههای رفتارهای انحرافی (DBQ)، استرس شغلی (JSQ)، عدالت توزیعی (PDJQ، فقط در مطالعه اول) و عملکرد شغلی (JPS، فقط در مطالعه دوم) پاسخ دادند. نتایج مطالعه اول نشان داد که رفتارهای انحرافی معطوف به افراد رابطه استرس شغلی را با عدالت توزیعی ادراکشده تعدیل میکند. نتایج مطالعه دوم نیز نشان داد که رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان رابطه استرس شغلی را با عملکرد شغلی تعدیل میکنند. به این معنا که وقتی رفتارهای انحرافی معطوف به افراد (فقط در مطالعه اول) و سازمان بالاست، بین استرس شغلی با عدالت توزیعی ادراکشده (مطالعه اول) و عملکرد شغلی (مطالعه دوم) رابطه معناداری وجود ندارد، ولی وقتی رفتارهای انحرافی معطوف به افراد (فقط برای مطالعه اول) و سازمان پایین است، بین استرس شغلی با عدالت توزیعی ادراکشده (مطالعه اول) و عملکرد شغلی (مطالعه دوم) رابطه منفی و معناداری وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان میتوانند به عنوان عامل ضربهگیر (جبرانی) شناختی و عملکردی در رابطه استرس شغلی با عدالت توزیعی ادراکشده (مطالعه اول) و عملکرد شغلی (مطالعه دوم) عمل کنند.
خلاصه ماشینی:
"به این معنا که وقتی رفتارهای انحرافی معطوف به افراد (فقط در مطالعه اول) و سازمان بالاست، بین استرس شغلی با عدالت توزیعی ادراکشده (مطالعه اول) و عملکرد شغلی (مطالعه دوم) رابطه معناداری وجود ندارد، ولی وقتی رفتارهای انحرافی معطوف به افراد (فقط برای مطالعه اول) و سازمان پایین است، بین استرس شغلی با عدالت توزیعی ادراکشده (مطالعه اول) و عملکرد شغلی (مطالعه دوم) مقدمه رفتارهای انحرافی 1 که در متون نظری و پژوهشی، با اصطلاحات دیگری نظیر رفتارهای تلافیجویانه 2 ، رفتارهای ضدتولید 3 و احیانا بدرفتاری سازمانی 4 دارای همپوشی معرفی شده (2013 Berry, Ones & Sackett, 2007; Ling,)، رفتارهایی با مشخصه زیرپاگذاشتن هنجارها، قواعد، مقررات و رسوم مشروع سازمان هستند که ماهیت عمدی و آگاهانه داشته (عمدی و آگاهانهبودن از شروط الزامی برای تلقی رفتارهای انحرافی در محیط کار محسوب میشوند) و هزینههای بیلیوندلاری را به سازمانها تحمیل میکنند (Fagbohungbe, Akinbode & Ayodeji, 2012; Gill, Meyer, Lee, Shin & Yoon, 2011; Kim, Jung & Lee, 2012) به حساب میآیند.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان میتوانند به عنوان عامل ضربهگیر (جبرانی) شناختی و عملکردی در رابطه استرس شغلی با عدالت توزیعی ادراکشده (مطالعه اول) و عملکرد شغلی (مطالعه دوم) عمل کنند.
نتیجهگیری کلی در مجموع نتایج به دستآمده از این پژوهش نشان داد حداقل در سه مورد از چهار مورد (یک مورد در مطالعه اول و دو مورد در مطالعه دوم) مطابق با پیشبینیهای انجامشده در رویکرد استرس-نامتعادلی-جبران، وقتی رفتارهای انحرافی در حد بالایی است، بین استرس شغلی با عملکرد شغلی و عدالت توزیعی ادراکشده رابطه ضعیفی وجود دارد، ولی در رفتارهای انحرافی پایین این رابطه نیرومندتر است."