چکیده:
این مقاله ضمن معرفی رویکرد شناختی به استعاره، درصدد است مفاهیم استعاری شکل گرفته در کتاب نفثهالمصدور محمد زیدری را بررسی کند. هدف از انجام این پژوهش، شناخت ساختار ذهنی زیدری نسبت به اتفاقاتی است که در زمان او واقع شده است. از آنجا که زبان، ابزاری در جهت کشف ساختار نظام شناختی انسان و استعاره مفهومی است، بیانگر کارکرد محتوایی انطباق حوزههای مبدا و مقصد بوده و هر استعاره به نوعی بازتابنده ذهنیت و دیدگاه پدیدآورندهاش است؛ بنابراین، درک وقایع مکتوب در این کتاب و مقولات انتزاعی موجود در آن با بکارگیری مفاهیم ملموس و عینی و از طریق تجربههای حسی بهتر درک میشود. نگارندگان با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و مطالعات کتابخانهای در چارچوب نظریه لیکاف و جانسون (1980) به این پرسشها پاسخ دادهاند. استعاره مرکزی کتاب نفثهالمصدور چیست و بیشترین بسامد از آن کدام یک از مفاهیم استعاری است؟ آیا بسامد مفاهیم انتزاعی بکار رفته در این کتاب با ذهنیت نویسنده و عنوان کتاب همخوانی دارد؟ یافتههای این پژوهش نشان میدهد، زیدری در نفثهالمصدور همگام با عنوان کتابش مفهوم «دل و غم» را با بیشترین بسامد به کار گرفته و در ساخت آن از استعاره مفهومی از نوع ظرفی بهره برده است. به عبارتی نفثهای که از دل سرریز شده در قالب ظرف و مظروف با مفاهیم دل و محنت نمود یافته است.
خلاصه ماشینی:
پيشينۀ تحقيق نفثة المصدور از جمله آثاري است که به علت مصنوع بودن نثر آن ، کمتر از نظر محتوايي به آن پرداخته شده است ؛ اما با نگاهي به پژوهش هاي انجام يافته در اين حوزه ، آنچه به نظر رسيد، مجموع ١٢ مقاله بود که بعضي از اين مقالات ، مانند بررسي روايت و بن مايه هاي داستاني در نفثة المصدور از آقايان رنجبر و خزانه دارلو 25 (١٣٩١)، تحليل ساختاري زبان غنايي با تکيه بر نفثة المصدور از اميد ذاکري کيش و طغياني و نوريان (١٣٩٢)، همچنين درآمدي بر سخن آرايي و ظرافت هاي معنايي در نفثة المصدور زيدري از احمد فاضل (١٣٨٨)، نگاهي تازه به ويژگي هاي زباني و بلاغي نفثة المصدور از صديقه مهربان (١٣٩٠)، نمودهاي رمانتيسم در نفثة المصدور که آقايان بتلاب اکبرآبادي و خزانه دارلو (١٣٩٠) نوشته اند و نقد و بررسي زيبايي شناختي نفثة المصدور از احمد طحان (١٣٨٧) اغلب بر نگاه ساختاري و زيبايي شناسانه به اين کتاب تأکيد داشتند؛ برخي ديگر از پژوهش ها ١ نيز بيشتر از حيث تنقيح نسخه و توضيحاتي دربارة مؤلف و تحليل زيبايي شناختي و آوردن نمونه هاي بلاغي به بررسي کتاب نفثة المصدور پرداختند.