چکیده:
مسکن به عنوان کوچکترین عنصر تشکیل دهندة سکونتگاهها، محل استراحت ، آسایش و پناهگاه خسـتگی هـا از دیرباز جایگاه امنیت و آرامش بودهاست و همین عوامل ، مسکن را به یکی از اساسی ترین نیازهای بشری تبدیل نمودهاست . هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت مسکن در نواحی شهری زنجان است . در این پژوهش ، شاخص کیفیت مسکن در سطح نواحی شهر تعیین گردید که دادههای مورد نیاز از سرشماری نفوس مسـکن ٩٠ از طریـق روشهای ارزیابی چند معیاره در سطح نواحی شهرداری زنجان پرداخته شده است . وزنهای مولفه های مربوط بـه هر قلمرو با استفاده از مدل AHP استخراج و برای تعیین فواصل بین گزینـه هـا و گـروهبنـدی معیارهـا از مـدل تاپسیس استفاده شد و در نهایت ، به منظور استخراج شاخص نهایی کیفیـت مسـکن در نـواحی شـهری زنجـان از مدل ویکور استفاده شده است . با توجه به تحلیل های انجام در نهایت فقط تنها ٢٢/٢ درصد از کل نواحی شهری زنجان در شاخصهای مورد بررسی دارای کیفیت مطلـوب و نسـبتا مطلـوب بـوده، ٤٠/٧ درصـد از نـواحی دارای کیفیتی متوسط است و ٣٧ درصد نواحی در وضعیت نسبتا نامطلوب و نامطلوب قرار دارند. مطالعة حاضـر، نشـان داد که علاوه بر پایین بودن کیفیت مسکن در سطح نواحی شهر زنجان در بین نواحی این شهر نیز از لحاظ کیفیت مسکن تفاوت معناداری وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"برنامه ریزی مسکن می بایست از کلیة جوانب ، چه از دیدگاه شرایط و ضوابط آب و هوایی و طبیعی و چه شرایط اجتماعی و فرهنگی و یا عوامل مربوط به اقتصاد، مورد مطالعة دقیق واقع شود (شیعه ،١٣٨٣: ٢٠٧) تا اگر قرار است برنامه ریزی انجام گیرد و مستمر و پایدار باشد، همة اقشار جامعه در همة سطوح و نواحی را در بر گیرد؛ بر این اساس، انجام چنین تحقیقاتی به منظور آگاهی از وضعیت مسکن در یک حوضة همگن از لحاظ شاخص ها، شناخت و در اولویت قراردادن مناطق کمتر توسعه یافته و تخصیص اعتبارات عمرانی و زیربنایی به آنها و رفع نابرابری، ضرورتی انکار ناپذیر است ؛ بنابراین ، با توجه به ویژگی های شهر زنجان و محدودیت ها و موانع توسعة شهری از جمله اراضی مرغوب کشاورزی باعث شده تا این وضعیت ، نیازمند بررسی و برنامه ریزی باشد تا بتوان روند توسعة این شهر را به شکل بهتری هدایت و راهنمایی کرد.
تفکری دوبخشری (١٣٨٦) در پایانامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان تجزیه و تحلیل و پیش بینی نیاز مسکن شهری در ایران (نمونة موردی: شهر زنجان بین سالهای ١٣٨٤ تا ١٤٠٤) پژوهش حاضر با پذیرش کاستی های برنامه ریزی مسکن در سطوح مختلف بهبود وضعیت مسکن شش مرحلة ارائه داده، نتایج بدست آمده از شاخص های پایه توسعه شهری نشان داد که عمدة بافت های این شهر -چه در وضع موجود و چه در وضع آتی - بر مبنای جمعیت پذیری حداقل پتانسیل توسعة مسکن در وضعیت نامناسب قرارمی گیرند، و نیازمند برنامه ریزی تامین خدمات و زیرساخت های رفاهی اند."