چکیده:
مقالۀ پیش رو، درصدد است ابعاد درهمتنیدۀ مفهومی و ساختاری «امنیت حقیقی» و «توسعۀ خوب» را نشان دهد؛ بهعبارتدیگر، پیوستگی عینی و ذهنی امنیت و توسعه را آشکار ساخته و در ضمن این آشکارسازی، به فرایند تحقق امنیتِ توسعهمبنا، اشاره نماید. این اتفاق، در این مقاله، از مسیر واکاوی دلالتهای مفهومی و منطق ارزشی، هنجاری و اقدامی حاکم بر تحقق امنیت و توسعه از منظر دستگاه حِکمی و معرفتی اخلاق اسلامی صورت بسته است. در امتداد درک این منظورِ تحلیلی و تبیینی، مفاهیم مهم دیگری نظیر هویت و قدرت نیز موردتوجه قرارگرفتهاند و پیوند فرایند تحقق امنیتِ توسعهمبنا با ابعاد مختلف هویت و قدرت ملی نیز موردتوجه قرار گرفته است. درنهایت، سعی شده با بیانی استدلالی نشان داده شود، چگونه تحقق هویت معرفتی و ارزشی اسلامی با رعایت عقلانیت، عدالت و نظم اجتماعی، موجب حداکثر شدن توانمندیهای فردی و قوام یافتن ساختارهای نهادیِ کارا در واقعیت اجتماعی و نیز تحقق امنیت توسعهمبنا میشود.
خلاصه ماشینی:
چنانچه هر سه مؤلفه صحیح و عاری از نقصان باشند و انسان و اجتماع انسانی از داشته های وجودی لازم برای شناخت ، انگیزش و اقدام برخوردار باشد و رفتارش مبتنی بر اخلاق و رعایت حقوق خود و دیگران باشد، مجموعۀ رفتارها و وضعیت های ناشی شده از آن ها مخاطره ای را در پی نخواهند داشت و مفید امنیت خواهند بود؛ اما اگر فرد یا اجتماع انسانی از داشته های وجودی اولیه جهت شناخت ، انگیزش و اقدام محروم باشد درواقع دچار «فقر» است و این فقر موجب نارسایی و ایجاد مخاطره میشود؛ همچنین اگر فرد در زمینۀ شناخت ، کاستی داشته باشد دچار «جهل » است و نشناختن واقعیت ، موجب انحراف انگیزشی و اقدامی میشود و مخاطره میآفریند؛ و نیز اگر فرد یا اجتماع با وجود آگاهی، نتواند آگاهیاش را به درستی در تطبیق با موضوعات به کار بگیرد یا دچار خطای در تطبیق بشود و یا در استفاده از آگاهیاش مسامحه و سهل انگاری نماید، مبتلا به عدم تدبیر و مخاطرات برآمده از آن خواهد شد؛ همچنین اگر فرد یا اجتماع با وجود آگاهی و توانمندیهای وجودی لازم و نیز تدبیر مناسب از انگیزش لازم برخوردار نباشد، به سوی اقدامی مطابق با منافع و مصالحش نمیرود که البته این نیز مخاطره آفرین است ؛ و درنهایت اگر افراد در اجتماعشان منضبط به رعایت قواعد اخلاقی و نهادی نباشند، میل به بیش تر خواهی باعث دست اندازی به داشته ها و حقوق دیگران خواهد شد و تهدید میآفریند.