چکیده:
تکرار پدیده ای زبانی است که در دو نوع کامل و ناقص از سـوی زبـان شناسـان بررسـی شده است . این پژوهش ، به تحلیل صوری و معنایی فراینـد تکـرار کامـل در زبـان فارسـی میپردازد. در این راستا، از دیدگاه هـای مطـرح در ایـن فراینـد بـه ویـژه ایـنکلاس و زول (٢٠٠٥) و ریگر (١٩٩٨) بهره برده ام . تکرار کامل ، از حیث صوری، بـه دو نـوع نـاافزوده و افزوده (میـانی و پایـانی) دسـته بنـدی شـده اسـت . و از حیـث معنـایی، مفـاهیمی کـه در ساخت های تکراری حاصل میشوند، مدّنظر است . نتایج حاصل از این بررسی نشـان مـی- دهد که در برخی واژه های مکرر، معنایی اصـطلاحی/ مجـازی ایجـاد مـیشـود کـه کـاملا متفاوت با معنای عناصر تکرارشونده و مغایر با دیـدگاه ایـنکلاس و زول اسـت . از حیـث ویژگیهای معنایی، مفهوم کثرت از بسامد بالایی برخوردار است . بررسی الگوها بـه لحـاظ ساختار و معنا نشان میدهد که نحوة ترکیب در الگوها موجب تغییر صورت و معنا در این فرایند میشود.
خلاصه ماشینی:
از دیگر مطالعاتی که تاکنون در بارة فرایند تکرار در زبان فارسی صورت گرفته ، پـژوهش - های شقاقی (١٣٦٧)، (١٣٧٩) و (١٣٩١) است که در این دو اثـر اخیـرش تغییراتـی نسـبت بـه پژوهش پیشین وی به چشم میخورد.
شقاقی (١٣٧٩) تکـرار در زبـان فارسـی را از حیث کامل و ناقص بودن بررسی کرده است ، و در باب ویژگیهای معنایی این سـاخت چنـین اشاره میکند که ساخت تکرار در فارسی برای صـورت بنـدی مفـاهیمی چـون تأکیـد، شـدت ، افزایش ، تداوم ، انبوهی و بیشماری یا جنس و قسم به کار میرود، و گـاهی عـلاوه بـر معنـی پایه ، مقوله را نیز تغییر میدهد.
١. تکرار کامل ناافزوده این فرایند تنها با تکرار کامل پایه صورت میگیرد و مجموعه واژه هایی که با فراینـد تکـرار کامل ناافزوده ساخته میشوند به مقوله های متفاوتی مانند اسم ، صفت ، قید، صوت ، اسم صوت / نام آوا، گروه و جمله تعلق دارند؛ به طور کلی این فرایند در زبان فارسی مفاهیم شدت ، تأکیـد، افزایش ، انبوهی، تداوم و بیشماری یا جنس و قسم را به پایه میافزاید و گاهی علاوه بر تغییـر معنی پایه ، مقولۀ آن را نیز تغییر میدهد (شقاقی١٣٧٩: ٥٢٥).
در این الگو هر دو جزء به تنهایی فاقـد معنـی هستند، ولی در مجاورت هم دیگر یکی از مفاهیم تکرار را منتقل میکنند، مانند شرشر و چـاو- چاو که هر دو جزء بدون معنی هستند، اما کل ترکیب معنادار است و به ترتیب به معنای «باران شدید» و «ناله و زاری» است و کاربرد برخی از واژه های مکرر مخصوص سـبک محـاوره ای و عامیانۀ زبان فارسی است .