چکیده:
دولت پهلوی اول در عرصههای مختلف اجتماعی و فرهنگی درصدد ایجاد اصلاحات و نوسازی برمبنای الگوی غربی برآمد. در این میان اصلاح و نوسازی ساختار آموزش رسمی کشور از اهمیت فراوانی برخوردار گردید. اصلاحات آموزشی تحول عمدهای در نظم اجتماعی ایجاد میکرد و بر مبنای معیارهای سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، به تغییر ارزشها، تولید فرهنگ و انطباق آن
با نیازها و شرایط جدید اجتماعی و سیاسی میپرداخت. نظام آموزش رسمی، از طریق ترویج زبان، ارزشها و موازین اخلاقی مشترو، با همگونسازی گروههای اجتماعی، خواستهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جدید را گسترش میداد و با تربیت نیروی متخصه و برخوردار از علوم و آموزشهای نوین، نقشی تأثیرگذار در فرایند مدرنسازی جامعه داشت. بر این اساس، در این پژوهش به بررسی سیاستگذاری آموزشی جدید ابتدایی و متوسطه در حوزه انتقال علوم و فنون
جدید در مقاطع مختلف نظام آموزشی کشور پرداخته میشود. همچنین تلاش خواهد شد با بررسی محتوای مطالب کتابهای درسی مرتبط با علوم جدید شامل فیزیك، شیمی و علوم طبیعی، اهداف و دیدگاههایی که دولت پهلوی اول درصدد آن بود از طریق کتابهای درسی رسمی به دانش آموزان منتقل سازد، مورد ارزیابی قرار گیرد
خلاصه ماشینی:
"به رغم اهمیت این درس در آشنا ساختن دانش آموزان با علوم جدید، به علت کمبود معلم، در چهار سال اول دوره ابتدایی صرفا اشاراتی در ارتباط با علمالاشیاء در کتاب قرائت فارسی ذکر میشد و در سالهای پنجم و ششم علمالاشیاء به صورت درسی مستقل مطرح میگردید.
به نظر میرسد با توجه به بافت روستایی در ایران سعی شده بود تا دانش آموزان به طریق علمی با اصول اولیه کشاورزی آشنا شوند و در کنار این امر آشنایی مختصری نیز در مورد برخی از دستاوردهای علوم جدید همچون الکتریسیته، ماشین بخار، تلگراف، تلفن و ...
به همین منظور در نظام جدید آموزشی دوره متوسطه برای گسترش علوم و فنون جدید در میان دانش آموزان، مواد و عناصر علوم جدید در قالب متون درسی فیزیک، شیمی و علوم طبیعی به دانش آموزان ارائه میشد(فلاح زاده، 1390: 219-220).
در نظامنامه اساسی اداری اداره انطباعات وزارت معارف و اوقاف وظایف این شعبه این چنین ذکر شده بود: - انعقاد قرارداد با مولفین و مصنفین و مترجمین برای تهیه کتب درسی مدارس عالی و متوسطه و ابتدایی و نظارت در صحت انجام آن - فراهم آوردن وسایل طبع و نشر فرهنگ فارسی - تصحیح و طبع آثار دانشمندان گذشته ایران از نظم و نثر - ترجمه کتب معتبر و معروف ملل خارجه - تصدی طبع و انتشار هرگونه کتابی که وزارت معارف مباشر طبع آن است - رسیدگی و تصدیق مطابقت کتب مولفین با دستور رسمی مدارس - جمع آوری و تدوین از جزواتی که معلمین مدارس متوسطه عالیه تهیه و تدریس مینمایند، در آخر هر سال تحصیلی و طبع و انتشار هر یک از آنها که شایسته انتشار باشد(سالنامه و آمار1311-1312: 99)."