چکیده:
هدف اين مقاله، بررسي تاثير تركيب هاي بودجه اي دولت بر شاخص رفاه اجتماعي در ايران است. ازآنجا كه توجه دولت به مقوله رفاه اجتماعي در اقتصاد مهم مي باشد، نحوه هزينه كرد دولت در اين مورد نيز داراي اهميت است.
در اين تحقيق با استفاده از روش علي و معلولي و روش هاي اقتصادسنجي و استفاده از داده هاي دوره هاي 1392-1360 در اقتصاد ايران، اثرات تركيب بودجه دولتي بر سه بعد رفاه، شامل درآمد، توزيع و توانمندي از طريق شاخص هاي فقر، رفاه آمارتيا سن و توسعه انساني بررسي شده است. نتايج بررسي نشان مي دهد هزينه هاي دولت در بخش بهداشت، آموزش، تامين اجتماعي، مخابرات، حمل و نقل و آب، به ترتيب بيشترين تاثير را بر افزايش شاخص كمي درآمدي رفاه دارد. هزينه هاي دولت در امور بهداشت، آموزش، آب و توسعه و عمران روستايي باعث ارتقاي سطح توسعه انساني در كشور شده و در بخش بهداشت، تامين اجتماعي، مخابرات و فناوري و آموزش، موثرترين هزينه ها بر شاخص توزيعي رفاه اجتماعي هستند. علاوه بر اين موارد مي توان گفت، افزايش درآمد سرانه باعث افزايش كمي و كيفي استاندارد هاي زندگي مي شود و كمك هاي مستقيم غيردولتي به امور رفاهي، به افزايش كارآمدي هزينه هاي دولت در افزايش رفاه منجر مي شود. همچنين در بين هزينه هاي دولت، شاخص هزينه هاي امنيت عمومي (به عنوان شاخص امنيت) بر شاخص رفاه تاثير معني داري دارد. به طوركلي مي توان گفت، صرف هزينه در امور اجتماعي بر افزايش كمي و كيفي رفاه تاثيرگذار بوده است.
خلاصه ماشینی:
با توجه تجربه کشورهای مختلف به ویژه کشورهای توسعه یافتـه ، تأمین و تدارک خدمات اجتماعی باید ابتدا به صورت جامع توسط دولت انجام ، و سپس بـا مداخلـه هـای هدفمنـدتر پیگیری شود (سازمان ملل متحد، ٢٠٠٥)؛ ازاین رو اقدامات بین المللی در راسـتای تشـویق سـران کشـورها بـه انجـام کارهای مؤثر برای برخورداری عمومی از بهداشت ، مسکن و آموزش و...
با توجه بـه اینکه اتخاذ سیاست های متفاوت در تخصیص منابع بخش عمـومی بـه امـور مختلـف ، پیامـدهای رفـاهی و تـوزیعی گوناگونی را دربر دارد، بنابراین اتخاذ سیاست ها و راهبردهـایی هوشـمندانه و سـنجیده از سـوی دولـت در راسـتای ارتقای سطح رفاه اجتماعی که جامعیت ، انسجام و قابلیت اجرایی و اثربخشی مناسبی داشته باشد و برقـراری تناسـب صحیح بین نقش و ظرفیت ها و توانایی های دولت بـرای بهبـود بخشـیدن بـه عملکـرد دولـت مهـم اسـت .
در این مقاله سعی شده است اثر ترکیب بودجه ای دولت بر رفاه اجتماعی از طریق شـاخص هـای رفـاه آمارتیاسـن و توسعه انسانی و شاخص سرشمار فقر مورد بررسی قرار گیرد.
مروری بر مطالعات انجام شده مطالعات انجام شده در زمینه «بررسی تأثیرات دولت بر رفاه » را میتوان به شرح زیر مطرح کرد: ـ در مقاله ای که با عنوان «تحلیلی بر اثرات بیرونی هزینه های دولت بر سطح زندگی» انجـام شـده اسـت ، دو فـرض ، «مصارف دولت به طور مستقیم بر مطلوبیت نهایی مصرف در جامعه تـأثیر دارد» و «سـرمایه هـای بخـش عمـومی بـه کارایی بخش خصوصی یاری میرساند»، درنظر گرفته شده است .