چکیده:
رام موهان روی اصلاحگر مهم اجتماعی و دینی هند در اوایل قرن نوزدهم و بنیانگذار جنبش براهموسماج
است. او و همفکرانش قصد داشتند با اصلاح دین هندو بر اساس دیدگاه توحیدی و همچنین برانداختن
خرافات و رسوم جاهلانه مانند رسم ستّ ی، ازدواج کودکان و... زمینۀ رشد و ارتقای جامعۀ هند را فراهم آورند.
از جمله فعالیتهای او برای نیل به مقصود فوق، نگارش رسالۀ مختصر امّا مهم تحفةالموحدین به زبان فارسی
بود که در آن زمان، در میان اهل فضل و علم محبوبیت داشت. او در این اثر می کوشد که با نقد ادیان و ردّ
معتقدات خرافی، پیروان ادیان را به ترک اختلافات و پیروی از مذهب فطری یکتاپرستی دعوت کند. کوشش
ما بر این است در این مجال کوتاه ابتدا به اختصار زندگی و افکار رام موهان روی را بررسی کنیم و آنگاه این
اثر را که تاکنون به شکل منقح و مصحَّح منتشر نشده است، در دسترس علاقمندان قرار دهیم.
خلاصه ماشینی:
"زیـرا که ادراک حقائق اشیای مختلفه الحوائج و علم مدارج اعمال خفی ٣ النتایج که جزو اعظم کمال انسانی است ، به ذات خود در شدت احتجاب و عسیر محض است ؛ معهذا اکثری از مقتدایان ادیان جداگانه جهت ابقای نام و استزاده ٤ عزت ، چند عقائد خـاص را موضـوع و به ادعای خرق عادت یا به قوت لسانی و تدبیرات مناسب حال معاشـرین بـه صـورت حـق بحت ، ظاهر ساخته جمعی از انسان را نوعی به خود مائل نمـوده انـد کـه بیچارگـان پابنـد اطاعت و انقیاد، دیده و دل بصیرت را یک قلـم باختـه ، در تعمیـل احکـام مقتـدای خـود، تفریق حسنات حقیقی را از سیئات ٥ واقعی من جملۀ سیئات ٦ می دانند و به مراعات ملـت و پاس دین قتل و غصب و ایذای دیگری را با وجود اینکه متحدالحقیقت و فروع یک اصـل هستند ثواب عظیم می شمارند و عقیدت صافی به ذات مقتدا بـا وصـف ارتکـاب بـر افعـال اشدالرذائل ، اعنی کذب و خیانت و سرقت و زنا و غیره که هـم مـذموم عقلـی و هـم مفسـد عام اسـت ، باعـث نجـات از معصـیت دانسـته ، اوقـات عـدیم البـدل را در تـذکرٔە قصـص و حکایات مستبعدالعقل که موجب کثرت عقیـدت بـه طـرف مقتـدایان سـابق و مجتهـدان حال ایشان می شود صرف می نمایند."