چکیده:
ظهر نویسی نوشتن عبارت یا عباراتی است بر پشت سند که مبین انتقال حق مندرح در سند مزبور و مثبت آن است بنابراین ظهر نویسی مسبوق به یک عمل حقوقی مانند انتقال مال، دین ، اعتلار، وثائق ، اجاره، طلب و نظائر آنها میباشد عمل حقوقی مورد بحث به موجب ماده ٢١٩ و با توجه به مواد ١٠ و ٢٢٣ قانون مدنی قراردادی است لازم، از این رو طرفین معامله یعنی ظهر نویس و منتقل الیه باید دارای شرایط اساسی برای صحت قرارداد، مانند قصد و رضا، اهلیت و دیگر شرایط مذکور در ماده ١٩٠ قانون مدنی باشند. علیهذا اگر اجری بعد از توقف ، براتی را ظهر نویسی کند این ظهرنویسی به علت فقد اهلیت ظهرنویس بلا اثر است و نیز سفته ای که برای پرداخت بدهی ناشی از معامله حرام ظهر نویسی شده باشد به علت عدم مشروعیت جهت معامله بلا اثر است . شرایط شکلی وماهوی در ظهرنویسی داریم . شرایط شکلی همان موارد ماده ٢٤٦ قانون تجارت است و ظهرنویسی می تواند فاقد تاریخ باشد یعنی تاریخ در ظهرنویسی از شرایط اختیاری است ولی اثاری دارد از جمله تشخیص اهلیت ظهرنویس و منتقل الیه به هنگام ظهرنویسی. هم چنین تشخیص صاحبان حق رجوع در صورت کثرت ظهر نویسان به ظهرنویسان ماقبل خود وظهرنویسی باید به صورت کتبی باشد و ظهرنویسی شفاهی فقط به موجب مقررات مدنی مفید وموثر است و باید در خود سند به عمل اید یعنی ظهرنویسی در سند جداگانه فقط به موجب مقررات مدنی موثر است . مستندا به ماده ٢٤٦ قانون تجارت برای ظهرنویسی صرف امضای ظهرنویس کافی است و نیازی به درج عبارت دیگر نیست . مطابق نص قانون تجارت ظهرنویسی باید با امضا باشد ولی طبق نظر مشهور ومطابق عقل وعرف وقتی عمل صدور می تواند با مهر یا امضا باشد ظهر نویسی به طریق اولی باید بتواند با مهر وامضا باشد.( این موضوع فقط در برات مطرح می باشد و در چک صراحتا فقط امضا معتبر می باشد) مبحث احکام وکالت در رساله عملیه حضرات آیات عظام از مباحث اصلی است . در رساله عملیه حضرت امام ذیل مسائل ١ تا ٢٢٥٧-٢٢٧٢ مسائل مختلفه وکالت آمده است . و در تحریر الوسیله نیز در باب وکالت مسائل ١ تا ٣٩ عنوان شده است . قانونگذار ذیل مواد ٥٩ تا ٦٩ مکرر ق.آ.د.م باب دوم، وکالت در دعاوی مسائل کلی وکالت در دعاوی را آورده و قانون مدنی نیز در فصل سیزدهم ذیل مواد ٦٥٦ تا ٦٨٣ مقررات کلی وکالت به صورت عام را شرح داده است که در این مقاله شرح آن آمده است .
خلاصه ماشینی:
مطالعه تطبيقي ماهيت و آثار ظهر نويسي و وکالت در اسناد تجاري در ايران و فقه مصطفي نوروزي مهياري (دانشگاه آزاد اسلامي ، پرديس تحصيلات تکميلي علوم و تحقيقات سيستان و بلوچستان) چکيده ظهر نويسي نوشتن عبارت يا عباراتي است بر پشت سند که مبين انتقال حق مندرح در سند مزبور و مثبت آن است بنابراين ظهر نويسي مسبوق به يک عمل حقوقي مانند انتقال مال، دين ، اعتلار، وثائق ، اجاره، طلب و نظائر آنها ميباشد عمل حقوقي مورد بحث به موجب ماده ٢١٩ و با توجه به مواد ١٠ و ٢٢٣ قانون مدني قراردادي است لازم، از اين رو طرفين معامله يعني ظهر نويس و منتقل اليه بايد داراي شرايط اساسي براي صحت قرارداد، مانند قصد و رضا، اهليت و ديگر شرايط مذکور در ماده ١٩٠ قانون مدني باشند.
البته براي حصول به اين مقاصد و اهداف بايستي از يک سري شرايط شکلي و ماهوي پيروي نمود از نظر شکلي، ظهرنويسي مطابق قانون تجارت مي تواند، به صورت با نام، حامل و سفيد امضا صورت بگيرد که اين موضوع در کنوانسيون هاي بين المللي نيز مورد تأکيد قرار گرفته است ، ذينفع در 1 ظهر نويسي در وجه حامل مي تواند، سند را با نام خود يا با نام شخص ديگري ظهرنويسي نمايد.
به عنوان مثال آقاي دکتر صفري در کتاب حقوق تجارت ٣ خود ظهرنويسي را اين چنين تعريف مي کند : « ظهرنويسي عبارتست از نوشتن و امضاء جريان انتقال برات در پشت سند با قيد تاريخ به حروف و اسم کسي که برات به او انتقال داده مي شود » ١ اين در حالي است که در ماده ي ٢٤٦ قانون تجارت آمده است که : « ظهرنويسي بايد به امضاي ظهرنويس برسد.