چکیده:
سازمان دهی فضا در خانه های سنتی، ارتباط چند جانبه فضابا یکدیگر است و در برابر نیازمندیها و دگرگونیهای شیوه زندگی بسیار انعطاف پذیر است . هیچ فضایی در این خانه ها در خود تمام نشده و مسدود نیست . هر فضایی در عین استقلال ، امکان ترکیب با پیرامون خود را دارد. با بررسی معماری سنتی ایران به این موضوع پی میبریم که معماران در گزینش و طراحی فضاها به اصول جامعه زمان خود و اعتقادات مذهبی پایبند بودند. اما این شاید تنها اولویت آنها برای سازمان دهی فضاهای ساختمانی نبوده است . علاوه بر محرمیت که عنصر مهمی برای سازمان دهی فضاهای ساختمانی است ، معماران گذشته در بعضی موارد بسیار مطوهرانه علاوه بر حفظ محرمیت که موجب تامین آسایش برای کاربران میشده است مسائل ایجاد دید و منظره را نیز در نظر داشته اند. در موارد بررسی شده در این نوشتار با راه حل های بسیار خلاقانه معماران قدیم آشنا میشویم که موجب حفظ محرمیت و ایجاد منظر و دید توام با هم شده است .
خلاصه ماشینی:
بررسي سازمان دهي فضايي خانه هاي سنتي خوزستان (مطالعه موردي: خانه هاي مستوفي و مرعشي در شوشتر) حامد حياتي (عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي، واحد اهواز، گروه معماري، اهواز، ايران ) شادان اسفندياري (دانشجوي کارشناسي ارشد مهندسي معماري دانشگاه آزاد اسلامي، واحد اهواز، گروه معماري، اهواز، ايران ) چکيده سازمان دهي فضا در خانه هاي سنتي، ارتباط چند جانبه فضابا يکديگر است و در برابر نيازمنديها و دگرگونيهاي شيوه زندگي بسيار انعطاف پذير است .
اما محرميت گرايي براي معمار گذشته به معناي ايجاد و طراحي يک فضاي بسته و کاملن محصور بين ديوارها نبوده است در نمونه هاي موردي که طي اين نوشتار قصد بررسي آن را داريم در خواهيم يافت که معمار گذشته با خوش فکري منحصر به فردي نه تنها محرميت را به بهترين شکل ممکن حفظ کرده است بلکه گشايش فضايي و ايجاد منظر به سمت بيرون را نيز به وجود آورده است .
سوال معماران گذشته با رعايت محرميت در بالاترين درجه ي خود، چه تمهيداتي براي ايجاد ديد و منظر داشتند؟ نظام فضايي معماري ايران شيوه بهره مندي از فضا در معماري ايراني، شيوه درونگرايانه بوده است .
اما نگارنده به مطلب و مقاله اي که محرميت را با ديد به منظر و اطراف منزل مسکوني در مواردي که امکان ايجاد منظره وجود داشته باشد برنخورده است ، لذا تنها به ذکر مقاله ها و پژوهش هاي صورت گرفته پيرامون محرميت و سلسله مراتب فضايي بسنده ميکنم و سپس با توجه به نقشه هاي موجود از خانه هاي سنتي مورد بررسي اين نوشتار، به بررسي محرميت و وجود منظره و ديد به بيرون براي کاربران خانه ها ميپردازم .