چکیده:
استعاره ی مفهومی پنجره ای برای شناخت نظام فکری نویسنده است . بر اسـاس این نظریه ، تمرکز یک نگاشت استعاری در ذهن ، موجب گسـترش ذهنیـت فـرد، آفرینش استعاره های مشابه و در نهایت ، اصالت سبک فردی مـیشـود. از سـوی دیگر، در انتساب بسـیاری از رباعیـات بـه خیـام ، همچنـان ابهـام وجـود دارد. نگارندگان این پژوهش برآنند تا از این نظریه برای شناخت اصالت رباعیـاتی کـه محمدعلی فروغی و قاسم غنی در کتاب رباعیات خیام ، آن ها را سـروده ی خیـام دانسته اند، استفاده کنند. نتایج حاصل از پژوهش گویای آن است کـه در مجمـوع ١٧٨ رباعی این کتاب ، ١٥ نگاشت استعاری بنیـادین دیـده مـیشـود. مقایسـه ی استعاره های مفهومی در ٦٦ رباعی اصیل و ١١٢ رباعی منسوب بـه خیـام ، نشـان میدهد که ٦ نگاشت استعاری سفر، راز، محفظه ، فرصت ، دگرگونی و ساختار، در هر دو گروه رباعیات ، بالاترین بسامد را داراست و میتوان رباعیاتی را که دارای استعاره های مفهومی مرتبط با این نگاشت ها هستند، بـه مـرز اصـالت نزدیـک تـر دانست . ٤رباعی از ١١٢ رباعی منسوب نیز، در هیچ یک از زیرشاخه های ایـن ١٥ نگاشت ، قرار نمیگیرند و انتساب آن ها به خیام ، درست به نظر نمی رسد. مقایسه ی مضمون این ٤رباعی با نظام فکری خیام و نیز جست وجوی آن ها در دیگر منـابع مربوط به خیام ، این نظر را تایید میکند.
خلاصه ماشینی:
"چنان که می بینیم ، هیچ یک از موارد یادشده از نظریه ی استعاره ی مفهومی برای تعیـین اصالت رباعیات خیام استفاده نکرده اند؛ در حقیقت جست وجوی همـه ی اسـتعاره هـای مفهومی در ٦٦رباعی اصیل و سپس سنجش ١١٢ رباعی منسوب به خیام با میـزان ایـن ٦٦ رباعی، بنیاد پژوهش حاضر را تشکیل مـی دهـد کـه خـلأ پـژوهش هـای پیشـین را پرخواهد کرد.
در پیوند با این فرضیه ، پرسش های زیر مطرح می شود: -پیوند استعاره ی مفهومی با سبک شناسی در چیست ؟ -استعاره های مفهومی در ٦٦رباعی اصیل ، کدامندو بسامد هریک چگونه است ؟ -استعاره هایی که از یک نگاشت استعاری نشأت می گیرند، کدامندو در کدام رباعی هـا تکرار شده اند؟ -استعاره های مفهومی در ١١٢ رباعی منسوب ، کدامندو بسامد هریک در این رباعی هـا چگونه است ؟ -کدام رباعی ها از ١١٢ رباعی منسوب در گـروه اسـتعاره هـای ٦٦ربـاعی اصـیل قـرار نمیگیرندو خارج از نظام فکری خیام هستند؟ نظریه ی استعاره ی مفهومی همان گونه که اشاره شد،نظریه ی استعاره ی مفهومی از آرای زبان شناسان شناختی و به ویژه جورج لیکاف و مارک جانسون است که در کتاب اسـتعاره هـایی کـه بـا آن زندگی میکنیم بازنموده شده است .
در این بخش برای مقایسه ی دقیق ٦٦رباعی اصیل خیام با ١١٢ رباعی منسوب بـه وی در تصحیح فروغی و غنی، ابتدا استعاره های مفهـومی موجـود در ٦٦ربـاعی را بـه همراه شماره ی رباعی هامی آوریم و سپس ١١٢ ربـاعی منسـوب را بـا ایـن اسـتعاره هـا میسنجیم تا درجه ی اصالت آن ها نیز آشـکار شـود."