چکیده:
از آن جا که زنان سرپرست خانوار به دلایلی چون طلاق، فوت، اعتیاد و ازکارافتادگی همسر، جزء
اقشار آسیب پذیر جامعه بشمار می روند، این پژوهش به بررسی توانمندي زنان سرپرست خانوار در
شهر تبریز و عوامل اجتماعی فرهنگی موثر بر آن پرداخته است. این پژوهش از نوع پیمایشی
است؛ داده ها با ابزار پرسش نامه و با استفاده از شیوه نمونه گیري خوشه اي چندمرحله اي از میان
246 نفر از زنان سرپرست خانوار زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) شهر تبریز گردآوري
شده است. توانمندي در این پژوهش در چهار بعد: توانمندي روانی، اقتصادي، اجتماعی و سیاسی
سنجیده شده است. اعتبار ابزار از نوع محتوایی بود و پایایی آن با استفاده از آلفاي کرونباخ محرز
گردید. نتایج نشان دادند متغیرهاي تحصیلات، وسایل ارتباط جمعی، حمایت اجتماعی، سلامت
عمومی و تغذیه داراي رابطه مثبت و معنادار با مقدار توانمندي زنان سرپرست خانوار بود؛ در حالی
که متغیرهاي سنت گرایی و وضعیت زناشویی رابطه اي معنادار با مقدار توانمندي زنان سرپرست
خانوار نداشت. نتایج رگرسیون چندگانه نشانگر تاثیر معنادار پنج متغیر وسایل ارتباط جمعی،
سلامت، حمایت اجتماعی، وضعیت تغذیه و سطح تحصیلات در مقدار توانمندي است که در این
میان، سلامت بیش ترین نقش را در تبیین متغیر توانمندي ایفا می کند.
خلاصه ماشینی:
"لذا، این پژوهش در پی آن است تا مشخص کند که عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مرتبط بر مقدار توانمندی زنان سرپرست خانوار شهر تبریز کدامند؟ در این بخش به برخی پژوهش های انجام شده در این زمینه اشاره میگردد: راهیم و همکاران (١٩٩٥ ,.
نتایج پژوهش رحمانی و همکاران (٢٠٠٨ ,Rahmani et al) بیانگر آن است که حضور فعال زنان سرپرست در شبکه های واگذاری اعتبارات خرد بر افزایش توانمندیهای اجتماعی، اقتصادی و روانی تأثیر داشته است ، اما نتوانسته بر توانمندی فرهنگی زنان، تأثیر معناداری بگذارد.
نتایج پژوهش رضایی قادی (٢٠٠٩ ,Rezaei-Ghadi) حاکی از آن است که توانمند کردن زنان سرپرست خانوار صرفا از لحاظ اقتصادی اهمیت نداشته بلکه این گروه از افراد آسیب پذیر، در بعد فرهنگی و اجتماعی خصوصا در بعد روانی نیاز به توانمند شدن دارند.
وسایل ارتباط جمعی فرصت هایی مهم را برای شکوفایی استعداد افراد در زمینه های کاری و ارتقای مشارکت فعالانه و اثرگذار آنان در زندگی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی فراهم میآورد و به منزله ابزاری برای بهبود شرایط جنسیتی و افزایش توانمندیهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی زنان در نظر گرفته میشوند (٢٠٠٦ ,Unesco).
متغیر ضریب پیرسون سطح معنیداری مقدار تحصیلات 0/300 0/000 مقدار استفاده از وسایل ارتباط جمعی 0/339 0/000 مقدار سنت گرایی -0/010 0/872 مقدار حمایت اجتماعی 0/276 0/000 مقدار سلامت جسمانی 0/291 0/000 وضعیت تغذیه 0/201 0/002 داده های جدول ٢ نشان میدهند که بین متغیرهای مقدار تحصیلات، مقدار استفاده از وسایل ارتباط جمعی، مقدار حمایت اجتماعی، مقدار سلامت جسمانی، وضعیت تغذیه با مقدار توانمندی زنان رابطه ای مستقیم و معنیدار وجود دارد.
"Poverty and Productivity in Female Headed Households in Zimbabwe", Journal of Development Studies, 27 (4): 216-230."