چکیده:
نتيجه طبيعي به كارگيري رويكرد نوسازي در كشورهاي درحال توسعه، شكل گيري و گسترش مهاجرت هاي گسترده از روستا به شهر است. اين امر موجب تغيير ساختار جنسي جمعيت در تعدادي از سكونتگاههاي روستايي كشور شده است. بديهي است با استمرار شرايط موجود در آينده زنان ذينفعان اصلي برنامه هاي توسعه در نواحي روستايي خواهند بود. مقاله حاضر با هدف شناسايي و اولويت بندي راهبردهاي توانمندسازي زنان در گروه خاصي از روستاها يعني سكونتگاههاي روستايي مهاجرفرست به جهت شرايط خاص و اولويت دار آنها، تدوين گرديده است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و از نوع تحقيقات كاربردي- توسعه اي مي باشد. گردآوري اطلاعات و داده هاي مورد نياز به شيوه اسنادي و ميداني با استفاده از ابزار پرسشنامه بوده است. جامعه آماري تحقيق روستاهاي داراي نسبت جنسي پائين يعني كمتر از 95 نفر مرد به ازاي 100 نفر زن بوده است. در مطالعه حاضر با استفاده از ماتريس تحليلي SOWT، راهبردهاي مطلوب توانمندسازي زنان در سكونتگاههاي روستايي مهاجرفرست شناسايي و به كمك ماتريس برنامه ريزي استراتژيك كمي (QSPM)، راهبردها اولويت بندي گرديد. نتايج بررسي ها نشان مي دهد به منظور توانمندسازي زنان در روستاهاي مهاجرفرست، استراتژي هاي تهاجمي (حداكثر– حداكثر) بهينه هستند. همچنين مهمترين راهبرد توانمندسازي زنان در روستاهاي مورد نظر «افزايش توجه به زنان در برنامه هاي توسعه نواحي روستايي در سطوح بالاي تصميم گيري»، با امتياز 4.29، بوده است.
خلاصه ماشینی:
شناسایی و اولویت بندی راهبردهای توانمندسازی زنان در روستاهای مهاجرفرست بر اساس ماتریس SWOT وQSPM (مطالعۀ موردی: شهرستان مشهد) آتنا وطن خواه نوغانی دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد * مریم قاسمی 1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد جعفر جوان 1 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد چکیده نتیجـۀ طبیعـی بـه کـارگیری رویکـرد نوسـازی درکشـورهای درحـال توسـعه ، شـکل گیـری وگسـترش مهاجرت های گسترده ازروستا به شهر است .
همچنین مهم ترین راهبرد توانمندسازی زنان در روستاهای مورد نظر «افزایش توجه بـه زنـان در برنامه های توسعۀنواحی روستایی درسطوح بالایتصمیم گیری »، با امتیاز٤/٢٩بوده است .
با توجه به شرایط موجود در نواحی روستایی، خصوصا روستاهای مهاجرفرست ،به نظـر میرسد نقش زنان در توسعۀروستایی نه به عنوان نیمـی از جمعیـت ، بلکـه بـه عنـوان بخـش عمده ای از جمعیت ساکن در نواحی روستایی روزبه روز در حال افزایش بوده تا جایی که بـا استمرار شرایط موجود در آینده در تعدادی از روستاها، زنان مخاطبان اصلی برنامه های توسـعه محسوب می شوند.
با توجه به مطالب ارائه شده درطرح مسئله سؤال هـای اصـلی تحقیـق بـدین گونـه مطـرح میشود: استراتژی توانمندسازی زنان درروستاهای دارای نسبت جنسـی پـایین چیسـت ؟و بـا توجه به ماتریس استراتژیک کمی ،راهبرد کانونی توانمندسازی زنان در این روستاها چیست ؟ بر توانمندسازی زنان عمدتابه این دلیل تأکیـد مـی شـود کـه درارتقـاء بهـره وری ورشـد اقتصـادی جوامـع ،نقشـی توسـعه ای دارد؛درایـران توانمندسـازی زنـان سرپرسـت خـانوار، تحت تأثیر فعالان فمینیستی وتحولات ساختاری در حوزة جنسیت وتوسعه بـه ویـژه از سـال ١٣٧٠ به بعد مورد توجه سازمان هـای دولتـی وغیردولتـی قـرار گرفتـه اسـت (جباری ، ١٣٨٤: ٢٦٤).