چکیده:
در برنامههای پیشین توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، به مشکلات و نیازهای بانوان توجه کافی نشده است. نقش زنان در روند توسعه جوامع بسیار مهم و انکارناپذیر است. با توجه به اهمیت زنان در فرایند توسعه، پژوهش حاضر، جایگاه زنان در برنامه توسعه چهارم و پنجم کشور را با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا بررسی کرده است. بررسی جایگاه زنان در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و سیاسی کشور هدف اصلی پژوهش بود. جایگاه زنان با استفاده از شش مؤلّفه مشتمل بر متغیرهای متفاوتی ارزیابی و با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون وزن شاخصها محاسبه شد. نتیجه نشان داد که در برنامههای توسعه کشور به جایگاه زنان و بهویژه زنان روستایی توجه کافی مبذول نشده است که میتواند ناشی از دیدگاه محدود برنامهریزان بوده یا ریشه در نظام نهادی و باورهای اجتماعی داشته باشد که لازم است بهتدریج درباره آن بازبینی شود.
خلاصه ماشینی:
"جایگاه زنان دربرنامة توسعة چهارم وپنجم جمهوری اسلامی ایران حسن افراخته *١ استاد دانشکده علوم جغرافیایی ، دانشگاه خوارزمی سودابه سرایی ٢ دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی چکیده در برنامه های پیشین توسعة اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی کشور، بـه مشـکلات ونیازهـای بـانوان توجـه کافی نشده است .
ناجی راد(۱۳۸۰)موانع مشـارکت زنـان درفعالیـت هـای سیاسـی - اقتصادی ایران پس ازانقلاب اسلامی رابررسی کرده اند، دادورخـانی (۱۳۷۵)جایگـاه ونقـش اشتغال زنان درفرایند توسعه ،پورعربی (۱۳۷۶)دربارة حضور گستردة زنان دراقتصاد خـانواده وعدم مشارکت درتصمیم گیری های اساسی خانواده ، بشردوست (۱۳۷۳)نیز درزمینة مشارکت زنان روستایی ونقش آموزش های ترویجی درفعالیت های اقتصادی آن هارابررسی کـرده انـد.
آقابخشی ومحتشمی (۱۳۸۸)درپاسـخگویی بـه ایـن پرسـش کـه زنـان جامعـة ایـران در برنامه های توسعة اقتصادی اجتماعی فرهنگی وسیاسی کشور ازچه جایگاهی بهره مند بوده اند، به تحلیل محتوای برنامه های توسعه اقدام کرده وچنین نتیجه گرفته اند که بـا گذشـت زمـان از برنامة اول به چهارم ، حساسیت برنامه ریزان به مسأله جنسیت وزنان بیشتر شده وبـه مـوازات تدوین وتصویب مواد قانونی ، نهادها، تشکیلات وبرنامه های متنـاظری نیـز بـرای تحقـق ایـن هدف به وجود آمده است .
بـا ایـن توصـیف ، وضعیت وجایگاه زنان دربرنامه های توسعه نسبت به آنچه که شایسته وبایسته اسـت ،فاصـله بسیار دارد، امری که می تواند ناشی ازدیدگاه محدود برنامه ریزان وبرنامه نویسان بوده باشد کـه به نقش سازنده وتوانمندی زنان کم توجه بوده اند یاریشه درنظام نهادی وباورهای اجتماعی داشته باشد که لازم است به تدریج متحول شده ودرراستای دست یـابی بـه توسـعة متعـادل و پایدار به مشارکت اجتماعی ازجمله مشارکت زنان وبه ویژه زنان روستایی توجـه لازم مبـذول شود."