چکیده:
پژوهش حاضر وضعيت كنش هاي دگردوستانه شهروندان تهراني را در دو مقطع به تصوير مي كشد و روند تغييرات عوامل اثرگذار بر اين امر اخلاقي را نشان مي دهد. به منظور تحقق اين هدف تلاش شد با اتكا به رويكردهاي فلسفي، جامعه شناختي، روان شناختي و زيستي چارچوب مفهومي مناسبي تدوين شود و با استفاده از روش پيمايش در سال هاي 1384 و 1394 به پرسش ها و فرضيات پاسخ داده شود. شيوه نمونه گيري خوشه اي چندمرحله و حجم نمونه به ترتيب 419 و 400 نفر بوده است. نتايج نشان داد در هر دو پيمايش از ميان متغيرهاي اثرگذار- سرمايه اجتماعي، سرمايه فرهنگي، سرمايه اقتصادي، نگرش دگردوستانه و نوع دينداري- بيشترين تغييرات كنش دگردوستانه را سرمايه اجتماعي تبيين مي كند. همچنين، در هر دو پيمايش رابطه نگرش دگردوستانه و كنش دگردوستانه معنادار بوده و رابطه نوع دينداري با كنش دگردوستانه در پيمايش سال 1384 معنادار بوده و در پيمايش سال 1394 معنادار نبوده است.
خلاصه ماشینی:
يکي از انگيزه هاي مهم کمک کردن به ديگران کسب قدرت و اعتبار است ، اما نظريۀ مبادلۀ اجتماعي انگيزة ديگري را با عنوان تعهد متقابل تعميم يافته نيز درنظر مي گيرد.
همان طورکه مشاهده ميشود، براساس داده هاي پيمايش سال ١٣٨٤ بين کنش دگردوستانه و دينداري مناسکي رابطۀ معنادار و مستقيمي وجود دارد؛ يعني با افزايش دينداري مناسکي، دگردوستي رفتاري پاسخگويان نيز افزايش پيدا ميکند و بالعکس .
سطح معناداري آزمون به دست آمده در پيمايش سال ١٣٨٤ نشان ميدهد اين رابطه در سطح ٩٩ درصد معنادار است ، اما در آزمون به دست آمده براساس پيمايش سال ١٣٩٤ رابطۀ خاصي بين کنش دگردوستانه و دينداري مناسکي مشاهده نميشود.
همان طورکه مشاهده ميشود، براساس داده هاي پيمايش سال ١٣٨٤ بين کنش دگردوستانه و دينداري معرفتي رابطۀ معنادار و مستقيمي وجود دارد؛ يعني با افزايش دينداري معرفتي، دگردوستي رفتاري پاسخگويان نيز افزايش پيدا ميکند و بالعکس .
سطح معناداري آزمون به دست آمده در پيمايش سال ١٣٨٤ نشان ميدهد اين رابطه در سطح ٩٥ درصد معنادار است ، اما در آزمون به دست آمده براساس پيمايش سال ١٣٩٤ رابطۀ خاصي بين کنش دگردوستانه و دينداري معرفتي مشاهده نميشود.
براين اساس ، معنادارنبودن رابطۀ انواع دينداري با دگردوستي در پيمايش سال ١٣٩٤ اين گونه توجيه ميشود که دينداري از طريق پديدآوردن سرمايۀ اجتماعي بر کنش دگردوستانه تأثير غيرمستقيم دارد.
Eisenberg (Eds), Handbook of Child Psychology, Vol. 3, Social Emotional and Personality Development, New York: Wiley.