چکیده:
در فقه قاعدهای تحت عنوان«بطلان کل عقد بتعذر الوفاء بمضمونه» بیان گردیده است؛ به موجب این قاعده هر عقدی که وفا به مضمون آن متعذر باشد، باطل است و در این میان تفاوتی نمی نماید که تعذر وفا به عقد از جانب یکی از طرفین یا از جانب هر دو باشد. در حقوق موضوعه از این قاعده به تعذر اجرای عقد، تعبیر می گردد. مفهوم بطلان در قاعده به انفساخ اشاره داشته و منجر به قطع آثار قرارداد از لحظه تعذر شده و
آثار عقد به حالت پیش از انعقاد باز می گردد، لیکن هر تعذری منجر به این وضعیت نخواهد شد. انواع تعذر در این مقاله بررسی شده و در نهایت به تفاوت حکم قاعده مزبور و خیار تعذر تسلیم در فقه اشاره خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"٥ اگر با علم متبایعین بر مقدور التسلیم بودن عقد منعقد گردد و پس از انعقاد قرارداد، تسلیم موضوع آن در زمان مقرر شده متعذر شود و امکان تسلم آن از سوی متعهد له نیز نباشــد و تعذر ایجاد شده دائم و غیرموقت باشد، دو دسته نظر وجود دارد: برخی ٦ معتقدنــد تعذر وفا به مدلول عقد مصداق یافته و موجب بطل ن عقد می شــود، برخی دیگر٧ نیز بر این عقیده اند که عقد منحل نمی شود و متعهدله فقط خیار تعذر تسلیم خواهد داشت ؛ ایشان چنین استدل ل می کنند که اگر امکان تسلیم و تسلم مال از ابتدا ١- ماده ٣٤٨ قانون مدنی .
به عبارت دیگر، چون تسلیم عین مستأجره به این منظور صورت می گیرد که منفعت به مستأجر تسلیم شود و او از آن انتفاع ببرد، مقنن نیز قدرت بر تسلیم عین مستأجره را از شــرایط اساسی عوضین در عقد اجاره قرار داده و ماده ٤٧٠ قانون مدنی ایران در این باره مقرر کرده است : »در صحت اجاره ، قدرت بر تســلیم عین مســتأجره شرط است«، بنابراین اگر حیوانی فراری که نه صاحب آن از محل آن اطلع دارد و نه مستأجر بداند که به کجا فرار کرده اســت ، موضوع عقد اجاره واقع شود- به طوری که پس از انعقاد عقد، قدرت بر تسلیم و تسلم آن برای طرفین وجود نداشته باشد- به استناد قاعده تعذر وفا به مدلول عقد، ٦٥ اجاره باطل است ."