چکیده:
بسیاری از پژوهشهای علمی به معرفی و کاربست مدلها به ویژه مدلهای آماری اختصاص یافته است. بنابر رویکرد دلالتشناسانه، مدلها چیزی را در مورد واقعیت «بازنمایی» میکنند. در اصطلاح، «مدل» یا «منبع بازنمایی» بازنماییکننده امری است که «هدف بازنمایی» نامیده میشود. بنابر رویکرد «استنباطی»، در رابطه بازنمایی علاوه بر «مدل» و «هدف» طرف سومی نیز مقوم رابطه است که وابسته به «عامل شناسا» میباشد. در این مقاله با بررسی «پارادایمهای استنباط آماری» دو مؤلفه «تعبیر» و «قصد» شناسایی میشود که توسط «آماردان» در مدلسازی لحاظ میگردد. نشان داده میشود که مدل آماری و سیستم هدف آن، به «تعبیر»ی که «کاربر» روشهای استنباط آماری از «متغیر تصادفی» دارد و «قصد» او از انجام استنباط آماری حساس است. ولی آیا میتوان «تعبیر» یا «قصد» را عنصر مقوم رابطه بازنمایی در مدلهای آماری دانست و مدلهای آماری را شاهدی به نفع رویکرد «استنباطی» در نظر گرفت، یا آنکه این تمایزهای پارادایمی در مدل گنجانده شده و مؤلفه جداگانهای نیستند و رابطه بازنمایی فقط میان منبع و هدف برقرار است. در این مقاله، دو فرض بر اساس شقوق ممکن بررسی میگردد.
خلاصه ماشینی:
در بخش دوم با بررسی اختلاف میان پارادایم های استنباط آماری نشان داده می شود کـه هرچند مدل های آماری استنباط شده از پارادایم های مختلـف از نظـر سـاختاری ، معـادلاتی مشابه با یکدیگر را ترسیم می کنند، امـا بـه سـبب اخـتلاف میـان پـارادایم هـا، در مبـانی و روش های استنباط آماری وجود دارد، اساسا سیستم هـدف بازنمـایی هـر یـک از مـدل هـا متفاوت با دیگری است .
بر اساس این دیدگاه ها در صورتی میان منبـع و هـدف ، رابطـه بازنمایی وجود دارد که «عامل » (سازنده مدل یا کاربر مدل ) بتواند از مدل یا نظریه علمی در فهم و نتیجه گیری ویژگی های منبع و در کل برای تأمین اهداف شناختی خویش نسـبت بـه جهان بهره ببرد ,Swoyer ;٢٠٠٦ ,Frigg ;٢٠٠٣ ,Suarez ;١٩٩٧ ,Hughes ;٢٠٠٧ ,Contessa) .
طرفداران رویکرد نگاشتی نیز باور دارند که رابطه بازنمایی توسط یک فاعل شناسـا در جهت فهم هدف به خدمت گرفته می شود، ولـی آنـان رابطـه بازنمـایی را متقـوم بـه ایـن استخدام نمی دانند (٢٠١١ ,Bueno and French)، زیرا معتقدنـد نقـش ایـن عوامـل یکسـان نیست و اگر این نقش قوام بخش رابطه باشد، پس در هر مورد از بازنمایی یک عامل خاص نقش داشته و در نتیجه بازنمایی نمی تواند رابطه ای عمومی باشد.