چکیده:
با توجه به نقش و اهميت مديريت واحدهاي زراعي، استفاده از الگو هاي برنامه ريزي رياضي در تعيين الگوي بهينه كشت نقش بسزايي دارد. در اين تحقيق از روش برنامه ريزي آرماني به منظور بهينه سازي الگوي كشت استان در 5 الگو استفاده شد. اهداف اين پژوهش شامل بيشينه سازي بازده برنامه اي (الگوي يك)، حفاظت از محيط زيست (الگوي دو)، افزايش اشتغال (الگوي سه)، توسعه پايدار منابع آبي (الگوي چهار) و دستيابي هم زمان به اهداف مذكور (الگوي پنج) مي باشد. روش نمونه گيري در اين تحقيق، روش نمونه گيري طبقه بندي دو مرحله اي است و به اين منظور 493 پرسش نامه از سطح 19 شهرستان استان مازندران در سال زراعي 1390 -1391 تكميل شد. نتايج به دست آمده نشان داد كه الگوي پنج با ايجاد مصالحه و توازن بين اهداف فوق يك توصيه بينابين و جامع نگر براي الگوي كشت استان ارائه مي نمايد به طوري كه با 4 درصد افزايش در بازده برنامه اي فعلي و به طور متوسط با 85/2 درصد كاهش مصرف كودهاي شيميايي، 38/0 درصد كاهش مصرف سموم دفع آفات، 48/8 درصد افزايش اشتغال و 9987/0 درصد كاهش مصرف آب به طور نسبي تمام اهداف تحقيق را تامين مي نمايد.
Due to importance of farm management، mathematical programming models plays an important role in determining the optimum cropping pattern. In this research، goal programming model was applied to optimize the cropping pattern in the five scenarios. The objectives of this study include maximizing gross margin (scenario one)، environmental conservation (scenario two)، increase in employment (scenario three)، sustainable development of water resources (scenario four) and simultaneously achieve these goals (scenario five). Sampling method of this research is two-stage stratified sampling and 493 questionnaires has been completed from 19 counties in Mazandaran Province. The results show that the achievement of the objectives of economic، social and environmental simultaneously (scenario five) is the most appropriate model. The model of this scenario create reconciliation and balance between these goals and offers holistic advice for province cropping pattern which provide all objectives relatively by increase 4 percent in current gross margin، decrease 2.85 percent in fertilizer consumption، decrease 0.38 percent in pesticide consumption، increase 8.48 percent in employment and decrease 0.9987 percent in water consumption.
خلاصه ماشینی:
"برخی از مطالعات انجام شده با استفاده از رهیافت برنامه ریزی آرمانی نویسندگان آرمانهای لحاظ شده در مطالعه چیذری و قاسمی (١٣٧٩) استفاده کمتر از نهادههای زمین و آب، کمینه کردن هزینه های متغیر تولید و بیشینه کردن بازده برنامه ای مزرعه جولایی (١٣٨٣) حداکثر کردن سود بازاری و سودآوری اجتماعی و دستیابی به خودکفایی اسدپور و همکاران (١٣٨٦) استفاده از کل زمین و دسترسی به میزان تولید، مصرف آب، سرمایه گذاری نقدی و نیروی کار مطلوب و نیز دسترسی به درآمد ناخالص مطلوب منصوری و کهنسال (١٣٨٦) حداکثر نمودن بازده برنامه ای و حداقل کردن استفاده از نیروی کار، آب و کود صبوحی و خسروی (١٣٨٨) حداکثر نمودن بازده برنامه ای، حداقل نمودن مصرف آب، کود شیمیایی ، رفت و آمد ماشین آلات و نیروی کار محمدی و بوستانی (١٣٨٨) لحاظ کردن ریسک و کاهش مصرف آب امینی فسخودی و نوری (١٣٩٠) بیشینه سازی بازده برنامه ای و سطح اشتغال و بهینه یابی مصرف آب پژوهنده و همکاران (١٣٩٠) حداکثر نمودن بازده برنامه ای، سطح زیر کشت ، میزان تولید و حداقل کردن مصرف سموم، کودهای شیمیایی ، آب و ماشین آلات کرامت زاده و همکاران (١٣٩٠) اهداف توسعه ای، اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی میرکریمی (١٣٩٢) حداکثر نمودن بازده برنامه ای و دستیابی به خودکفایی پیچ و رهمان ,Rehman &Pich ) 1993) بیشینه کردن بازده برنامه ای کل ، استفاده از نیروی کار دائمی در مزرعه ، مازاد تجاری و کمینه کردن نیروی کار مزد بگیر و هزینه های متغیر کل سالانه سارکر و کادوس ,Quaddus &Sarker ) 2002) بیشینه سازی بازگشت اقتصادی، کمینه سازی وابستگی به واردات مواد غذایی اصلی نظیر غلات و کمینه سازی سرمایه گذاریهای مورد نیاز رگکس و سایکوداکیس & Rogkos) Psychoudakis, 2009) به حداقل رساندن تأثیرات خسارتهای زیست محیطی در کشاورزی (کاهش میزان کود و آب آبیاری) سن و ناندی(٢٠١٢ ,Nandi &Sen ) حداکثر رساندن بهرهوری زمین ، مینیمم کردن تعداد نیروی کار دائمی ، ماکزیمم کردن تعداد نیروی کار موقت ، استفاده حداقلی از کود شیمیایی برای اطمینان از عملکرد مناسب و تعیین ماکزیمم مصرف کود شیمیایی برای جلوگیری از کاربرد اضافی این نوع کود، استفاده حداقلی از سموم دفع آفات، استفاده حداکثری از کودهای زیستی به منظور تقویت و حاصلخیزی خاک، حداقل کردن هزینه ها مأخذ: یافته های تحقیق بررسی ها نشان می دهد که در اکثر مطالعاتپیشین به آرمانهایاقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی توجه شده است ."